ព្រះញាណវីរិយ ឡុង ប្រែពីបាលីគម្ពីរបញ្ញាសជាតក
រៀបរៀងជាភាសាខ្មែរ
ហាហាបុត្តនិវត្តសូតិឥទំសត្ថា
ជេតវនេវិហរន្តោមារពលទមនំអារព្ភកថេសិ
កាលព្រះពុទ្ធអង្គគង់នៅជេតវនវិហារ ទ្រង់ប្រារព្ធនៅការទូន្មានមារព្រមទាំងពលហើយសម្ដែងនៅគាថាដូច្នេះជាដើមថា
ហាហាបុត្តនិវុត្តសុ
ដ្បិតក្នុងកាលណោះភិក្ខុទាំងឡាយប្រជុំគ្នាក្នុងធម្មសភាសាលាពោលសរសើរគុណព្រះសាស្ដាថា ម្នាលអ្នកដ៏មានអាយុ ព្រះតថាគតនៃយើងទាំងឡាយ ព្រះអង្គលះបង់នៅសម្បត្តិស្ដេចចក្រពត្តិដល់ក្នុងកណ្ដាប់ដៃ ស៊ូយាងចេញទៅបព្វជាតែមួយអង្គឯង គង់លើរតនបល្លង្កកែវវជីរទៀបដើមពោធិព្រឹក្សផ្ចាញ់បង់នៅមារពលមានបរិមណ្ឌល ៣០ យោជន៍ មិនធ្វើនៅការបញ្ចេញវាចាក៏ច្បាំងនឹងមារ ដែលនិមិត្តនូវដៃមួយពាន់គួរសម្បើមគួរខ្លាចពន្លឹក ដោយកាន់គ្រឿងអាវុធគ្រប់ដៃនឹងសំឡេងបន្លឺផ្សេងៗ ព្រះអង្គដល់ព្រមនូវសេចក្ដីឈ្នះប្រសើរវិសេសព្រះសាស្ដាជាគ្រូយើងមានអានុភាពច្រើនណាស់។
តំសុត្វាភគវាអាគន្ធ្វា
ព្រះដ៏មានព្រះភាគបានឮនៅហេតុភិក្ខុប្រជុំគ្នា ដោយទិព្វសោតហើយយាងមកដល់ ត្រាស់សួរភិក្ខុទាំងឡាយថា អ្នករាល់គ្នាប្រជុំពោលក្នុងវេលានេះ អំពីរឿងអ្វី ភក្ខុក្រាបទូលនៅដំណើរសេចក្ដីគ្រប់ប្រការ ព្រះសាស្ដាតបទៅវិញថា ព្រះតថាគតដែលបំពេញបារមី ៣០ គ្រប់គ្រាន់ហើយឋិតនៅក្នុងសភាពជាព្រះពុទ្ធដល់នូវសេចក្ដីឈ្នះធំក្នុងកាលឥឡូវនេះ មិនជាអស្ចារ្យទេ ភិក្ខុកើយក្នុងកាលមុនឡើយ ព្រះតថាគតមានពោធិញាណពុំទាន់ទុំ តថាគតទូន្មាននៅឃន្តារយក្ខក៏ដល់នៅសេចក្ដីឈ្នះជាអស្ចារ្យណាស់ មានព្រះពុទ្ធដីកាតែប៉ុណ្ណេះហើយគង់ស្ងៀមនៅ ភិក្ខុទាំងពួងចង់ដឹងក៏ក្រាបទូលអារាធនា ព្រះវិជិតមារ ព្រះអង្គនាំមកនៅអតីតនិទានរឿងដែលកន្លងឆ្ងាយមកសម្ដែងប្រាប់។
អតីតេភិក្ខវេពារាណសិយំ
ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយកាលកន្លងទៅដ៏ឆ្ងាយ មានស្ដេចមួយអង្គព្រះនាមព្រហ្មទត្តស្វោយរាជសម្បត្តិក្នុងនគរពារាណសី គ្រានោះអគ្គមហេសីព្រះបាទព្រះបាទព្រហ្មទត្ត ឈ្មោះនាងកេសនីជាប្រធាននៃស្រីបរិវារ ១ ហ្មឺន ៦ ពាន់ អគ្គមហេសីនិងស្រីបរិវារមិនដែលបានកូនប្រុសឬកូនស្រីដល់ម្នាក់ឡើយ។ លំដាប់នោះពួកអ្នកនគរចូលទៅកាន់សម្នាក់ព្រះរាជាក្រាបទូលដើម្បីប្រយោជន៍នឹងរក្សាវង្សស្ដេចតទៅ ខណៈនោះស្ដេចបើកសីហបញ្ជរឃើញមហាជនមកច្រើនគ្នាទ្រង់សួរថា អ្នករាល់គ្នាមករកអ្វី។ មហាជនទាំងអស់គ្នាលើកហត្ថាប្រណមក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះសម្មតិទេពកាលបើព្រះអង្គទិវង្គតទៅ យើងរាល់គ្នាកំព្រាគ្មានទីពឹង ព្រះអង្គចូរប្រាថ្នាផ្សងរកព្រះរាជបុត្តអាចដើម្បីតំណរាជវង្ស ព្រះបាទព្រហ្មទត្តស្ដេចទទួលតាមពាក្យមហាជនស្រេចស្ដេចប្រជុំនាងទេវីនិងស្រីស្នំទាំងពួងមកចួបជុំហើយមានបន្ទូលថា នាងរាល់គ្នាចូលស្ដាប់នូវពាក្យយើង នាងទាំងអស់ចូរប្រាថ្នាផ្សងកូនរាល់ៗគ្នាថា បើនាងណាបានបុត្រា អញនឹងឱ្យរាជសម្បត្តិទាំងអស់ដល់នាងនោះពិត។ នាងទេវីនិងស្រីស្នំបានឮព្រះរាជឱង្ការស្ដេចដូច្នោះ ក៏ខំបន់ស្រន់ទេវតានៃខ្លួនទីទៃៗ ធ្វើនូវពលិកម្មដល់ទេវតាសូមបុត្តរាល់ៗគ្នា។ ស្រីស្នំទាំងឡាយធ្វើការបន់ស្រន់ដូច្នោះក៏មិនបាននៅកូនស្រីប្រុសដល់ម្នាក់ឡើយ។
អថកេសនីទេវីនមស្សមានមេវកត្វា
កាលនោះនាងកេសនីទេវីធ្វើនូវនមស្ការហើយគិតថាអញគង់នឹងបានព្រះរាជបុត្រា ដល់ថ្ងៃឧបោសថពេញបូណ៌មី នាងក្រោកអំពីព្រឹកសមាទានអង្គឧបោសថ ចំណាយនូវកហាបណៈមួយសែនតាក់តែងមហាទានឱ្យស្មូមយាចក ស្រេចហើយនាងឡើងទៅគង់លើទីអាសនៈរបស់ខ្លួនក្នុងផ្ទៃប្រាសាទខាងលើ អង្គុយពិចារណានូវទានសីលនៃខ្លួនទើបធ្វើសេចក្ដីប្រាថ្នាថា សីលរបស់ខ្ញុំដែលរក្សាមិនដាច់មិនសៅហ្មងមិនពព្រុសពពាលទេ បុត្រាសូមមកបង្កើតក្នុងឧទរខ្ញុំកុំខាន នាងអធិដ្ឋានហើយក៏ប្រាសផ្ទំ នាងកេសនីទេវីដែរធ្វើប្លែកអំពីស្រីដទៃដូច្នេះនេះ ពីព្រោះខ្លួននាងជាស្រីមានប្រាជ្ញាឆ្លាសវៃ។
ក្នុងខណៈនោះអាសនៈទីអង្គុយរបស់ព្រះឥន្ទក៏សម្ដែងអាការក្ដៅ ដោយតេជះសីលនាងកេសនីទេវីនោះ។
អមរិន្ទទេវរាជក៏ពិចារណានូវហេតុនោះជ្រាបថា នាងកេសនីទេវីនេះសមាទាននូវអង្គឧបោសថ ជាស្រីរក្សាសីលប្រាថ្នាចង់បានកូនប្រុស ថាបើដូច្នោះអញនឹងឱ្យនូវកូនដ៏ប្រសើរដល់នាងទេវីនោះ ព្រះឥន្ទក៏ពិចារណារកនូវកូនមានសភាពសមគួរដល់នាងទេវី ទើបឃើញនូវពោធិសត្ត មានអាយុជិតនឹងអស់នឹងច្យុតទៅបង្កើតក្នុងទេវលោកខាងលើ អមរិន្ទទេវរាជស្ដេចយាងទៅកាន់សម្នាក់ពោធិសត្ត ក៏អញ្ជើញដោយទេវបញ្ជាថា ម្នាលទេវបុត្តប្រាកដស្មើដោយយើង អ្នកគួរទៅកាន់មនុស្សលោក កាន់យកនូវបដិសន្ធិក្នុងផ្ទៃនាងកេសនីទេវី។
សោពោធិសត្តស្សសម្បដិច្ឆន្នភាវំ
ព្រះឥន្ទបានដឹងនូវពោធិសត្តទទួលអារាធនា ក៏ចុះមកអំពីទេវលោកចូលទៅកាន់ល្វែងមានសិរីរបស់ទេវីក្នុងវេលាបច្ចូសសម័យ ខ្សឹបទៀបត្រចៀកដោយពាក្យថា ម្នាលនាងទេវី នាងក្រោកឡើងអំពីព្រឹកងួតទឹកប្រដាប់កាយ ឈនូវទៀបសីហបញ្ជរ មានមុខចំពោះទៅកាន់ទ្វារ វេលានោះមានសត្វខ្លែងមួយពាំនូវផ្លែពុទ្រាមកទម្លាក់ក្នុងទីចំពោះមុខនាង នាងចូលរើសនូវផ្លែពុទ្រានោះសោយ ហើយចោលគ្រាប់ទៅលើផែនដី ព្រះរាជបុត្តនឹងបង្កើតក្នុងផ្ទៃនាងដោយហេតុនេះ ព្រះឥន្ទខ្សឹបហើយក៏ហោះទៅកាន់ទេវលោកវិញ។
នាងកេសនីទេវី បានស្ដាប់នូវពាក្យនោះហើយតើនឡើងក៏មានព្រះកាយញាប់ញ័រគិតក្នុងចិន្ដាថា អញឃើញនូវសុបិននិម្មិតយ៉ាងនេះ។ លុះវេលាព្រឹកឡើងនាងទេវីស្រង់ទឹកប្រដាប់កាយ បើកព្រះកៅវតាមានភក្រ្តាទៅកាន់ទ្វារធំឈនៅតាមនិយមដែលព្រះឥន្ទប្រាប់សព្វគ្រប់នោះ។ ខណៈនោះព្រះឥន្ទនិមិត្តខ្លួនជាភេទសត្វខ្លែង ពាំផ្លែពុទ្រាដោយជំពុះហើរមកទម្លាក់ចុះក្នុងទីចំពោះមុខនាងទេវី នាងទេវីក៏រើសផ្លែពុទ្រានោះសោយចោលនូវគ្រាប់ទៅលើផែនដី។ គ្រានោះមានមេសេះមួយដើរទៅខាងក្រោមប្រាសាទក៏ទំពាស៊ីនូវគ្រាប់ពុទ្រានោះ ពោធិសត្តក៏បង្កើតក្នុងផ្ទៃនាងទេវីក្នុងវេលាដែលសោយផ្លែពុទ្រានោះពិត។ ចំណែកនាងទេវីក៏ជ្រាបព្រះអង្គថាទ្រង់គភ៌ក្នុងកាលដែលពោធិសត្តច្យុតចុះមកសណ្ឋិតក្នុងផ្ទៃ នាងយាងទៅកាន់សម្នាក់ព្រះស្វាមីដោយសេចក្ដីសាទរថ្វាយបង្គំក្រាបទូលថា បពិត្រក្សត្រថ្លៃប្រសើរ គភ៌សណ្ឋិតក្នុងផ្ទៃនៃខ្ញុំម្ចាស់ហើយសូមទ្រង់ជ្រាប។ ព្រះបាទព្រហ្មទត្តជាភស្ដាបានស្ដាប់ពាក្យនាងទេវីមានព្រះរាជហឫទ័យត្រេកអរ ព្រះរាជទានគ្រឿងរក្សាគភ៌ដល់នាងទេវី។ ចំណែកមេសេះដែរស៊ីគ្រាប់ពុទ្រាមានផ្ទៃពោះក៏សម្រាលនូវកូនមុននាងទេវី កូនសេះនោះសោតមានភ្នែកប្រាកដស្មើដោយកុណ្ឌល ហេតុនោះជនទាំងឡាយឱ្យឈ្មោះកូនសេះនោះហៅថា ( មណិកក្ខ ) ឯនាងទេវីមានគភ៌បរិបូណ៌គ្រប់ទសមាសហើយ ប្រសូតនូវព្រះរាជបុត្រាមានឆវីវណ្ណបីដូចជាមាស។
ជាតក្ខណេយេវស្ស
ក្នុងកាលដែលព្រះរាជបុត្រប្រសូត ស្ដេចទាំងឡាយនៅក្នុងជម្ពូទ្វីបទាំងអស់ ក៏បញ្ជូននូវកែវ ៧ ប្រការផង នូវពាននៃគ្រឿងបណ្ដាការដទៃផងមកថ្វាយព្រះបាទព្រហ្មទត្ត ដោយបុញ្ញានុភាពនៃព្រះពោធិសត្ត។ លំដាប់នោះព្រះបាទព្រហ្មទត្តទ្រង់ឱ្យហៅនូវព្រាហ្មណ៍ដែលស្គាល់និម្មិតឱ្យមកទំនាយលក្ខណៈព្រះរាជបុត្ត។ ព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយមកដល់ព្យាករណ៍លក្ខណៈថ្វាយថា បពិត្រមហារាជមនុស្សដែលនៅក្នុងទ្វីបធំទាំង ៤ មានទ្វីបតូច ២ ពាន់ជាបរិវារចូលលើកទុកសិន មនុស្សក្នុងជម្ពូទ្វីបតែមួយ នឹងមានមនុស្សណាមួយឱ្យចេះសិល្បសាស្រ្តធ្នូប្រាកដស្មើដោយព្រះរាជឱរសព្រះអង្គមិនមានឡើយ។
ព្រះបាទព្រហ្មទត្តឮព្រាហ្មណ៍ព្យាករដូច្នោះ ទ្រង់ថ្វាយព្រះនាមព្រះរាជបុត្តឈ្មោះ (សុធនុកុមារ ) សុធនុកុមារចម្រើនធំឡើងចេះសិល្បសាស្រ្តធ្នូហ្មត់ចត់មិនមានអ្នកណាមួយស្មើបានឡើយ។ ឪពុកធំពោធិសត្តមានកូនពីរនាក់ កូនប្រុសឈ្មោះសេតបកុមារ កូនស្រីឈ្មោះនាងករេណុវតី ជាប្អូនសេតបកុមារ។
ចំណែកឯនាងករេណុវតីនោះមានរូបល្អគួរទស្សនាជាទីជ្រះថ្លាមានពណ៌ដូចផ្ទៃផ្កាឈូក ប្រកបដោយយសសមគួរដល់ពោធិសត្ត ក្នុងសម័យមួយពោធិសត្តលេងជាមួយនឹងសេតបកុមារជាប្អូន ហើយគូរនូវរូបស្រីមួយនិយាយចំអន់នឹងប្អូនថា ខ្លួនយើងមិនដែលឃើញប្អូនស្រីអ្នកឯង អ្នកមើលនូវរូបដែលយើងគូរនេះដូចប្អូនស្រីអ្នកឬទេ សេតបកុមារជាប្អូនតបទៅកាន់ពោធិសត្តថា ប្អូនស្រីខ្ញុំព្រះអង្គធ្លាប់ឃើញបានជាគូរដូច ប្អូនក៏ពោលនូវពាក្យដទៃផ្សេងៗជាមួយនឹងពោធិសត្ត។
ឯវំគតេកាលេ
កាលកន្លងទៅជាយូរ ដោយប្រការដូច្នេះ ពោធិសត្តបានព្រះជន្ម ១៦ វស្សា ព្រះបាទព្រហ្មទត្តជាបិតាទ្រង់ទិវង្គតទៅ អ្នកនគរទាំងឡាយរៀបធ្វើនូវសរីរកិច្ចព្រះបាទព្រហ្មទត្តហើយ មានប្រាថ្នាដើម្បីធ្វើការអភិសេកមហាសត្តបង្អោននៅសេះសិន្ធវមានសម្បុរស ប្រដាប់គ្រឿងប្រដាប់ស្រេចនាំចូលទៅថ្វាយ ពោធិសត្តមិនទទួល ពោធិសត្តទ្រង់ឃើញនូវមណិកក្ខអស្សតរ ត្រាស់បង្គាប់អាមាត្យដោយព្រះរាជឱង្ការថា អ្នកទាំងឡាយចូរប្រដាប់នូវសេះមណិកក្ខនេះនាំមកឱ្យយើងវិញ។ អាមាត្យក៏នាំសេះមណិកក្ខចូលទៅថ្វាយ ពោធិសត្តឡើងគង់លើខ្នងមណិកក្ខ អាមាត្យប្រគំនូវតន្រ្តីទាំងពួងដ៏ច្រើនសំឡេងសាធុការជាមង្គលផ្សេងៗ នឹងលើកឡើងនូវឆត្រនិងទង់រាប់ពាន់ មណិកក្ខអស្សតរលោតស្ទុះឡើងកាន់អាកាសកម្ពស់បានមួយព្យាម អ្នកនគរបានឃើញនូវសេចក្ដីអស្ចារ្យនោះក៏បន្លឺនៅសំឡេងកងរំពង។ សេះលោតឡើងកាន់អាកាសដោយលំដាប់យ៉ាងនេះ ចំនួនកម្ពស់ ៧ ជួរដើមត្នោត មហាជនឃើញសេះហោះទៅកាន់អាកាសឆ្ងាយក៏ទៅក្រាបទូលនាងទេវីដែលកំពង់ស្រង់ទឹកថា បពិត្រព្រះនាងទេវី ចូរយាងមកឆាប់ ព្រះរាជបុត្រព្រះអង្គសេះនាំយកទៅឆ្ងាយហើយ ព្រះអង្គចូរឃាត់សេះកុំឱ្យធ្វើយើងរាល់គ្នាឱ្យទៅជាអ្នកខ្សត់ទីពឹងដូច្នោះឡើយ។ នាងទេវីមានព្រះកេសាទើបសិតបានពាក់កណ្ដាល ព្រះពស្រ្តក៏មិនទាន់ទ្រង់ស្រេចស្ដេចយាងរួសរាន់ទៅដល់ជិតព្រះទ្វារទតទៅអាកាសឃើញពោធិសត្តទៅឆ្ងាយ ទ្រង់អត់នូវសេចក្ដីសោកមិនបានទ្រង់គក់ព្រះឧរាខ្សឹកខ្សួលពោលនូវគាថាថា ម្នាលកូនសម្លាញ់ អ្នកចូរត្រឡប់វិញ កុំធ្វើមាតាឱ្យជាស្រីអនាថា ខ្លួនមាតាកាលមិនឃើញនូវអ្នកជាបុត្រ សមហឫទ័យនៃយើងនឹងបែកក្នុងថ្ងៃនេះមិនខានឡើយ។
តំសុត្វាមហាសត្តោ
ព្រះមហាសត្តបានស្ដាប់ពាក្យមាតាសារសព្ទ ក៏មានហឫទ័យហាក់ដូចជានឹងរលាយ ទ្រង់គិតថា អញនឹងកាប់ក្បាលសេះនេះឱ្យត្រឡប់វិញ ទើបហូតព្រះខ័នប្រារព្ធនឹងកាប់ក្បាលសេះ។ ខណៈនោះសេះដឹងនូវអាការនោះក៏ក្រាបទូលថា ព្រះអង្គកុំគប្បីសម្លាប់ខ្ញុំឡើយ ព្រះអង្គសម្លាប់ខ្ញុំព្រោះហេតុអ្វី ខ្ញុំនេះអាចថ្វាយរាជសម្បត្តិដល់ព្រះអង្គបាន។ ពោធិសត្តឮហើយតបទៅថា ពាក្យនេះជាពាក្យពិតឬជាពាក្យកុហក សេះក៏ក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះអង្គ ពាក្យខ្ញុំនេះជាពាក្យសច្ចពិតប្រាកដមែន។ ពោធិសត្តក៏ស៊កព្រះខ័នទៅក្នុងស្រោមវិញ ទ្រង់រឭកដល់គុណមាតាសម្រក់ទឹកព្រះនេត្រថ្វាយបង្គំអំពីចម្ងាយ ព្រះពោធិសត្តនោះកាលបើសេះនាំទៅដោយលំដាប់ ក៏បានដល់ទៅសេតនគរ។ ព្រះបាទសេតរាជសោយសម្បត្តិក្នុងសេតនគរនោះ នាងបទុមគព្ភាជាអគ្គមហេសីមានព្រះរាជធីតាមួយអង្គឈ្មោះនាងចីរប្បភា នាងមានរូបល្អជ្រះថ្លាគួរទស្សនាប្រកបដោយឆវីវណ្ណឧត្ដម មានភាគគួរប្រៀបដោយទេពកញ្ញា។
មានស្រីគមម្នាក់ឈ្មោះនាងបទុមា ជាស្រីបម្រើព្រះរាជធីតានោះ។ ចំណែកឯស្ដេចទាំងឡាយនៅក្នុងជម្ពូទ្វីបប្រាថ្នាចង់បាននាងចីរប្បភារាល់ៗអង្គ បានបញ្ជូនគ្រឿងបណ្ណាការជាច្រើនពាន់ទៅថ្វាយព្រះបាទសេតរាជដោយចង់បានព្រះរាជធីតា។ ព្រះបាទសេតរាជក៏ទ្រង់ឃាត់ដោយឱង្ការថា យើងនឹងធ្វើធីតាយើងឱ្យជាប្រពន្ធព្រះឥន្ទ ព្រះរាជធីតាយើងនេះ មានសភាពមិនសមគួរដល់អ្នករាល់គ្នាឡើយ។ គ្រានោះទ្រង់ឱ្យនាងចីរប្បភាទៅនៅក្នុងប្រាសាទ ៧ ជាន់ ជាមួយនឹងស្រីបម្រើឈ្មោះបទុមា។
ពោធិសត្តោបិពហិនគរេ
ឯព្រះពោធិសត្ត ទ្រង់ដោះនូវគ្រឿងប្រដាប់សេះខាងក្រៅនគរហើយមានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខអស្សតរថា ម្នាលសេះ អ្នកចូរទៅរកបរិភោគទឹកនិងស្មៅ តែអ្នកកុំទៅឆ្ងាយពេកឡើយ ថាបើយើងនឹកដល់អ្នកកាលណា ចូរអ្នកមកក្នុងកាលណោះ សេះក៏ចេញដើររកស៊ីស្មៅទៀបផ្លូវព្រះនគរនោះ។
ចំណែកមហាបុរសព្រះអង្គប្លែងភេទជាព្រាហ្មណ៍ ដើចូលទៅកាន់នគរ ព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយដទៃឃើញហើយក៏ស្រឡាញ់គ្រប់គ្នា។ លុះកាលកន្លងទៅជាយូរ មនុស្សទាំងឡាយប្រជុំគ្នាជាពួកៗ នៅទីទៀបឆ្នេរស្ទឹងខ្លះ រោងប្រជុំខ្លះ រោងផ្សារខ្លះ កណ្ដាលថ្នល់ខ្លះ ពោលសរសើរនូវរូបសម្បត្តិនៃនាងចីរប្បភារាជធីតា។
បុប្ផាសួរថា នាងចីរប្បភាដែលមានរូបល្អនោះតើ ដោយកុសលកម្មដូចម្ដេច។ ពាក្យវិសជ្ជនាថា នាងចីរប្បភាមានរូបល្អ មានពន្លឺកាយផ្សាយទៅអស់កាលយូរ ប្រាកដស្មើដោយពន្លឺមាស ដោយផលដែលនាងឱ្យនូវចតុប្បច្ច័យ។
ពោធិសត្តបានឮពាក្យមនុស្សនិយាយគ្នា ទ្រង់គិតក្នុងព្រះហឫទ័យថា « អញនឹងបានឃើញនាងចីរប្បភាដោយឧបាយដូចម្ដេច » ទើបទ្រង់លាបព្រះកាយដោយគន្ធវិលេបនៈដ៏អប់ដោយគន្ធជាតិ ៤ ប្រការ ប្រដាប់កម្រងផ្កា ទ្រង់គ្រឿងអលង្ការទាំងពួងស្រេច លុះដល់កណ្ដាលអធ្រាត្រស្ដេចនឹកដល់អស្សតរ។
ខណៈដែលពោធិសត្តនឹកនោះ មណិកក្ខអស្សតរក៏មកដល់ឈរនៅក្នុងទីជិតព្រះអង្គមួយរំពេច។
គ្រានោះមហាសត្តមានបន្ទូលនឹងសេះថា ម្នាលមណិកក្ខយើងប្រាថ្នាចង់ឃើញនាងចីរប្បភា យើងនឹងបានឃើញនូវនាងនោះដោយឧបាយដូចម្ដេច។ មណិកក្ខអស្សតរក្រាបទូលថា បពិត្រមហារាជ ព្រះអង្គកុំព្រួយ ខ្ញុំនឹងនាំព្រះអង្គទៅ។
អថមហាសត្តោគន្ធមាលាទីនិ
លំដាប់នោះមហាសត្តក៏កាន់យកនូវគ្រឿងក្រអូបនឹងកម្រងផ្កាជាដើម ឡើងគង់លើសេះទៅដល់មាត់ទ្វារប្រាសាទនាងចីរប្បភា ស្ដេចលបមើលតាមប្រហោងសោ បានឃើញនាងចីរប្បភាផ្ទុំជាមួយនឹងស្រីបម្រើ ទ្រង់គិតថា ស្រីនេះមានរូបល្អណាស់ប្រាកដបីដូចរូបធ្វើដោយមាស ទ្រង់មានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខថា ម្នាលមណិកក្ខស្រីនេះមានឈ្មោះដូចម្ដេច។
មណិកក្ខអស្សតរក្រាបទូលថា ស្រីនេះឈ្មោះនាងចីរប្បភា ក្នុងលំដាប់នោះពោធិសត្វបើកទ្វារសន្សឹមៗ ចូលទៅកាន់ល្វែងជាទីបន្ទុំនៃនាងចីរប្បភានោះ ទ្រង់ទតតាំងតែអំពីព្រះសិរដរាបដល់ផ្ទៃព្រះបាទមិនចេះឆ្អែតព្រះហឫទ័យ ពោធិសត្តយកគន្ធជាតិលាបព្រះកាយនាងសព្វហើយ បួងនៅព្រះកេសា ស្ដេចទស្សនាឆោមនាងមិនឆ្អែតហឫទ័យ។ លំដាប់នោះព្រះពោធិសត្វយកគន្ធជាតិដែលសល់គូររូបកន្ធាយលើខ្នងនាងបទុមា ហើយប្រដាប់ដោយកម្រងផ្កាដែលសល់ ស្ដេចឈរទតទៀត។ គ្រានោះមណិកក្ខអស្សតរក៏ក្រាបទូលថា បពិត្រព្រះអង្គ មជ្ឈិមយាមកន្លងហើយដល់វេលាបច្ឆិមយាមឥឡូវនេះហើយ ពោធិសត្តក៏យាងចេញមកឡើងគង់លើសេះចេញទៅកាន់ទីលំនៅរបស់ព្រះអង្គវិញ ហើយមានបន្ទូលនឹងសេះថា ម្នាលមណិកក្ខខ្លួនអញមិនអាចនឹងនៅឆ្ងាយអំពីនាងចីរប្បភាទេ ថ្ងៃក្រោយទៀតដល់កាលកណ្ដាលអធ្រាត្រអ្នកមកកាន់សម្នាក់យើង មណិកក្ខអស្សតរក៏ទទួលតាមព្រះបន្ទូល។ លុះវេលារាត្រីភ្លឺឡើងនាងចីរប្បភាតើនឡើងឃើញរូបកន្ធាយលើខ្នងនាងបទុមាផងឃើញនូវកម្រងផ្កាគ្រឿងក្រអូបគ្រឿងលាបផង នាងសើចពោលចំអកថា បទុមាបានគ្រឿងក្រអូបគ្រឿងលាបអំពីទីឯណាមក នាងបទុមាតបទៅថា បពិត្រព្រះនាងជាម្ចាស់ព្រះនាងបានគ្រឿងក្រអូបគ្រឿងលាបអំពីទីឯណាមកលាបព្រះកាយជាអស្ចារ្យពេក។
សាអាទាសេគន្ធមាលាលង្កតំ
នាងចីរប្បភាក៏ឆ្លុះកញ្ចក់មើលព្រះកាយ ឃើញព្រះកាយប្រដាប់ដោយគ្រឿងគន្ធមាលា គិតក្នុងព្រះហឫទ័យថា ប្រហែលជាស្ដេចទេវតាមកលាបឱ្យអញដឹង ទើបនាងប្រាប់នាងបទុមាថា វេលាយប់នេះយើងតោងឃ្លាំមើល។ នាងបទុមាក៏ទទួលតាមពាក្យនាងចីរប្បភា។ ចំណែកពោធិសត្តទ្រង់ធ្វើនូវកិច្ចការដូចន័យខាងដើមក្នុងថ្ងៃជាគម្រប់ពីរ និងគម្រប់បី ហើយចេញទៅវិញក្នុងថ្ងៃជាគម្រប់បួន។ នាងចីរប្បភាមានបន្ទូលនឹងនាងបទុមាថា ម្នាលនាងបទុមា នាងចូរធ្វើឧបាយដើម្បីចាប់នូវបុរសនោះឱ្យបាន ថាបើយើងមិនអាចរឭកនៅចាំឃ្លាំ យើងគប្បីយកស្រទាប់ឧប្បលទល់ភ្នែកគង់ដេកមិនលក់។ ស្រីទាំងពីរនាក់ពោលថា ឧបាយនេះគួរហើយ ទើបធ្វើដោយប្រការដូច្នោះមិនបានដេកឡើយ ចាំមើលពោធិសត្តយាងមក។ លំដាប់នោះព្រះពោធិសត្តកាន់យកនូវគ្រឿងគន្ធមាលាប្រដាប់កាយ ឡើងគង់លើសេះក្នុងវេលាកណ្ដាលអធ្រាត្រ ទៅដល់ប្រាសាទនាងបើកទ្វារនឹងចូលទៅឃើញរស្មីនៃនាងចីរប្បភារុងរឿងបីដូចអណ្ដាតប្រទីប។
ព្រះពោធិសត្តឃើញនាងចីរប្បភាហើយ មានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខថា ម្នាលអស្សតរ អ្នកឃើញរស្មីនាងចីរប្បភាឬទេ។ សេះក្រាបទូលថា ខ្ញុំអម្ចាស់ឃើញ។ ចំណែកនាងចីរប្បភាកាលឃើញពោធិសត្តហើយក៏ខ្សឹបនឹងនាងបទុមាថា ម្នាលនាងបទុមា ស្ដេចទេវតាមកដល់ហើយ នាងឃើញឬទេ។
នាងបទុមាទូលតបថា ខ្ញុំម្ចាស់ឃើញ។ ស្រីទាំងពីរនាក់ឃើញពោធិសត្តមានចិត្តត្រេកអរបដិពទ្ធ ក៏យកជាយសំពត់បិទភ្នែកសម្ងំដេកបីដូចជាស្រីដែលដេកលក់ស្និទ្ធ។ ពោធិសត្តទ្រង់យាងចូលទៅកាន់ល្វែងប្រាសាទពោលនូវពាក្យផ្សេងៗ ទើបយកគន្ធជាតិប្រដាប់ឱ្យស្រីទាំងពីរនាក់ ហើយឈរសម្លឹងរូបនាងចីរប្បភា។ គ្រានោះមណិកក្ខអស្សតរក៏ក្រាបទូលទឿនពោធិសត្តឱ្យយាងចេញមក។
ឯវន្តេនបកោសិយមានោ
ព្រះពោធិសត្តកាលបើសេះក្រាបទូលទឿនយ៉ាងនេះ ក៏ក្រោកសន្សឹមៗចេញមក ខណៈនោះនាងចីរប្បភាក៏ខ្សឹបទៀបត្រចៀកនាងបទុមាថា យើងនឹងចាប់បុរសនេះ នាងបទុមាក៏ទទួលព្រមតាម។ នាងចីរប្បភាទេវីក្រោកម្នីម្នាស្ទុះទៅឱបពាក់កណ្ដាលកាយពោធិសត្ត ដោយព្រះហស្តទាំងពីរខ្ជាប់ហើយទូលថាចូរឈប់សិនអ្នកថ្លៃ។ នាងបទុមាក្រោកឡើងស្ទុះទៅចាប់ព្រះបាទពោធិសត្តក្រាបទូលថា ព្រះអង្គចូរឈប់សិន។ លំដាប់នោះពោធិសត្តមានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខអស្សតរថាម្នាលសម្លាញ់ខ្លួនយើងត្រូវស្រីពីរនាក់ចាប់ជាប់ហើយ ឥឡូវនេះយើងធ្វើដូចម្ដេចនឹងចេញទៅទៅរួចបាន។ សេះទើបក្រាបទូលព្រះអង្គចូរគង់នៅសិនចុះ សេចក្ដីអាក្រក់នឹងមិនមានដល់ព្រះអង្គឡើយ។ គ្រានោះពោធិសត្តតបទៅកាន់សេះថា កាលបើមានហេតុភេទកើតឡើង យើងនឹកដល់អ្នកឯងក្នុងកាលឯណា អ្នកចូរមកឱ្យឆាប់ក្នុងកាលនោះកុំខាន សេះទទួលតាមព្រះបន្ទូលហើយក៏ចេញទៅរកអាហារ។ សម័យនោះពោធិសត្តទ្រង់ធ្វើការរួមរសសំវាសដោយនាងចីរប្បភានោះនាងចីរប្បភាទេវីទូលសួរពោធិសត្តថា « ព្រះអង្គជាស្ដេចទេវតាឬមិនមែនទេ »។
មហាសត្តឮនាងសួរដូច្នោះទ្រង់ព្រះចិន្ដាថា បើអញប្រាប់ថាខ្លួនយើងជាស្ដេចទេវតា ឬប្រាប់ថាសត្វដូច្នេះក្ដី នាងនោះក៏គង់ជឿពិត តែថាប្រយោជន៍អ្វីដោយកិរិយាពោលពាក្យជារបស់អសប្បុរសទាំងឡាយ គួរយើងពោលនូវពាក្យពិត ដ្បិតពាក្យពិតជាធម៌ល្អ ពោធិសត្តមានព្រះហឫទ័យប្រាថ្នាដើម្បីពោលតាមត្រង់ទើបទ្រង់តបថា ម្នាលនាងមានភក្រ្ដ យើងមិនមែនស្ដេចទេវតាទេ ខ្លួនយើងនេះឈ្មោះសុធនុកុមារជាបុត្រាព្រះបាទព្រហ្មទត្តក្នុងនគរពារាណសី។ នាងចីរប្បភាបានស្ដាប់ពាក្យពោធិសត្តពោលដូច្នោះ មានចិត្តត្រេកអរបីដូចជាបុគ្គលយកទឹកក្រអូប ៤៦ ក្អមមកស្រោចខ្លួនក្នុងកាលរដូវក្ដៅ ក៏នៅរួមសំវាសគួរស្រឡាញ់ជាមួយនឹងពោធិសត្តក្នុងប្រាសាទនោះ។ សព្វដងមកនាងបទុមាមិនដែលធ្វើបាយទឹកនិងកម្រងផ្កាគ្រឿងក្រអូបគ្រឿងលាបឱ្យលើសប្រមាណយកទៅថ្វាយនាងចីរប្បភា ឥលូវនេះចាប់ដើមអំពីថ្ងៃពោធិសត្តទៅគង់នៅទីនោះ នាងបទុមាក៏កាន់យកនូវបាយទឹកជាដើម ច្រើនលើសជាងអំពីដើម។ លំដាប់នោះស្រីបម្រើដទៃឃើញវិប្បការប្លែកនៃនាងបទុមានោះក៏និយាយថា ម្នាលនាងបទុមា ហេតុនេះតើជាដូចម្ដេច បានជានាងធ្វើមិនដូចជាកាលមុនៗ នាងបទុមាចេះតែស្ងៀម។ ស្រីបម្រើក៏សួរទៅទៀតថា បើនាងមិនប្រាប់នូវហេតុនោះទេជីវិតនាងឯងនឹងមិនមានឡើយ។
តំសុត្វាបទុមាភីតតសិតា
នាងបទុមាឮពាក្យនោះភិតភ័យក៏តបទៅថា នាងទាំងឡាយចូររង់ចាំសិន ហើយក៏ម្នីម្នាទៅកាន់សម្នាក់នាងចីរប្បភាទូលនូវហេតុនោះ នាងចីរប្បភាទូលនូវហេតុនោះដល់ពោធិសត្ត ៗ សោតមានព្រះហឫទ័យត្រេកអរ មានបន្ទូលនឹងនាងបទុមាថា នាងចូរទៅវិញកុំខ្លាចឡើយ នាងបទុមាទទួលតាម ក៏ចុះចាកប្រាសាទទៅជាមួយនឹងស្រីបម្រើទាំងឡាយទៅក្រាបទូលនូវហេតុនោះដល់ស្ដេចនឹងនាងទេវីជាបិតាមាតានាងចីរប្បភា។
ព្រះបាទសេតរាជបានស្ដាប់ពាក្យនោះទប់ព្រះហឫទ័យមិនបានទ្រង់ខ្ញាល់នឹង ពោធិសត្ត ហាក់ដូចជាពស់ដែលត្រូវវាយទើបបរិវិតក្កទៅទៀតថា អញគួរលមើលសិន កម្លាំងក្ដី តេជះក្ដីនៃសុធនុកុមារនោះនឹងមានប៉ុន្មាន ខ្លួនអញគង់ឃើញកម្លាំងផងតេជះផងនៃសុធនុកុមារនោះ ថាបើសុធនុកុមារមិនមានកម្លាំងមិនមានតេជះទេ អញនឹងកាត់ក្បាលសុធនុកុមារនោះវិញឱ្យខាងតែបាន។ លំដាប់នោះព្រះបាទសេតរាជប្រាថ្នានឹងល្បងទើបទ្រង់ឱ្យប្រជុំស្ដេចនៅក្នុងជម្ពូទ្វីបទាំងអស់ ត្រាស់បង្គាប់អាមាត្យទាំងឡាយថា រាប់អំពីថ្ងៃនេះទៅចំនួន ៧ ថ្ងៃយើងនឹងធ្វើមហោស្រពក្នុងនគរនេះ អ្នកទាំងឡាយចូរបញ្ឈរទុកនូវក្ដារឈើឧទុម្ពរកម្រាស់ ៤ ធ្នាប់លើគ្នា ៧ ស្រទាប់ យកបន្ទះដែកកម្រាស់ពីរធ្នាប់តម្រួតគ្នា ៧ ស្រទាប់ បញ្ឈរទុកអំពីខាងមុខផែនក្ដារឈើឧទុម្ពរនោះ យកបន្ទះទង់ដែង ៧ ស្រទាប់តម្រួតគ្នាបញ្ឈរទុកអំពីខាងមុខបន្ទះដែកនោះ យកនូវរទេះ ៧ ផ្ទុកដីខ្សាច់ឱ្យពេញបន្ទុក តែកុំឱ្យដល់បាក់កាំ បាក់ភ្លៅរទេះ បញ្ឈរទុកអំពីខាងមុខបន្ទះទង់ដែងនោះ យកដើមត្នោត ៧ មកលុងហើយ ច្រកដីខ្សាច់បញ្ឈរទុកអំពីខាងមុខរទេះនោះ តម្កល់ទុកនូវមិគយន្តកំពុងវិលក្នុងទីបំផុតនៃវត្ថុ ៧ ជាន់ ទាំង ៥ មុខនោះ។ អាមាត្យទាំងឡាយក៏ធ្វើតាមព្រះរាជឱង្ការ ស្រេចហើយក៏ចូលទៅក្រាបទូលដល់ស្ដេច។ លំដាប់នោះព្រះបាទសេតរាជមានព្រះឱង្ការឱ្យអាមាត្យទៅប្រាប់ថា កូនអញចូរមកក្នុងទីនេះចុះ។ អាមាត្យទៅទូលដល់ពោធិសត្តថា ស្ដេចទ្រង់ត្រាស់ឱ្យហៅព្រះអង្គ ពោធិសត្តក៏ប្រដាប់កាយដោយគ្រឿងអលង្ការទាំងពួងយាងចុះចាកប្រាសាទមកជាមួយនឹងនាងចីរប្បភា បីដូចជាកេសររាជសីហ៍ចេញអំពីគុហាកែវមណីមកជាមួយនឹងនាងរាជសីហ៍ ពុំនោះសោតបីដូចជាព្រះឥន្ទចេញអំពីវេជយន្តប្រាសាទជាមួយនឹងនាងសុជាតា មានយាងយាសលម្អដោយសិរីនិងតេជះព្រះអង្គស្ថិតនៅទៀបជើងជណ្ដើររមិលមើលហាក់បីដូចជាកម្រើក។ គ្រានោះព្រះបាទសេតរាជក្ដី នាងបទុមគព្ភាទេវីក្ដី ពួកស្រីស្នំក្ដី ស្ដេចនៅក្នុងជម្ពូទ្វីបទាំងអស់ក្ដី ក្រឡេកឃើញពោធិសត្តបង្កើតចិត្តរីករាយទះដៃស្ទើរញាប់ញ័រទាំងទិសធំទាំងទិសតូច។ ចំណែកពោធិសត្តយាងចុះចាកប្រាសាទ មកដល់ក៏ក្រាបថ្វាយបង្គំស្ដេចនិងនាងទេវី ហើយគង់នៅលើទីគួរមួយ។
អថេសេតរាជាតេនសទ្ធឹ
លំដាប់នោះព្រះបាទសេតរាជទ្រង់ធ្វើនូវបដិសណ្ឋារៈមួយអន្លើរដោយពោធិសត្ត មានព្រះរាជឱង្ការថា យើងទាំងឡាយមានប្រាថ្នាដើម្បីឃើញនូវកម្លាំងនៃអ្នកក្នុងថ្ងៃនេះ។ ព្រះមហាបុរសបានស្ដាប់ហើយលើកឡើងនូវអញ្ជលីថ្វាយបង្គំក្រាបទូលថា សូមព្រះអង្គចូរទតចុះ ពោធិសត្តពោលយ៉ាងនេះហើយទ្រង់នាំចេញនូវធ្នូនិងកូនសរអំពីខាងក្នុងសំពត់សាដកសម្រាប់ពទ្ធឆៀង ព្រះអង្គបោះធ្នូនិងបន្លោះទៅក្នុងអាកាស ហើយក៏ធ្លាក់ចុះមកក្នុងទីជិតទីប្រជុំ។ ពោធិសត្តក៏មានបន្ទូលនឹងស្ដេចដែលមាននៅក្នុងជម្ពូទ្វីបទាំងអស់ថា បើស្ដេចអង្គណាអាច ចូរលើកនូវធ្នូនោះចុះ។ ស្ដេចទាំងឡាយនោះក៏ក្រោកឡើងទៅលើកធ្នូក្នុងខណៈនោះ តែមិនអាចលើកនូវធ្នូឱ្យរួច សូម្បីប៉ុនចុងសសៃសក់ ក៏វិលទៅឈរនៅកន្លែងខ្លួនវិញ។ លំដាប់នោះពោធិសត្តកាលនឹងចាប់នូវធ្នូ ព្រះអង្គយកកូនព្រះអង្គុលីថ្ពក់នូវបន្លោះធ្នូផ្ទាប់កូនសរដ៏មុត មានព្រះកាយដ៏រុងរឿងដោយសិរីនិងតេជះ បីដូចជាព្រះឥន្ទមានកាយដ៏រុងរឿងក្នុងសង្រ្គាមនៃអសុរ ទើបមានបន្ទូលនឹងព្រះបាទសេតរាជថា ព្រះអង្គឱ្យខ្ញុំបាញ់នូវរបស់ ៧ ស្រទាប់ទាំង ៥ មុខនេះចុះ។
ពោធិសត្តោសត្តឧទុម្ពរផលកេចេវ
ពោធិសត្តក៏បាញ់នូវផែនក្ដាឧទុម្ពរ ៧ ស្រទាប់ បន្ទះទង់ដែង ៧ ស្រទាប់ រទេះពេញដោយដីខ្សាច់ ៧ ដើមត្នោត ៧ ក៏ធ្លុះរហូតដល់ភ្នែកខាងស្ដាំនៃមិគយន្តដែរស្ថិតនៅក្នុងទីបំផុតនៃវត្ថុទាំងពួង។ ចំណែកសរដែលមុតធ្លុះវត្ថុទាំងនោះហើយត្រឡប់វិលមកធ្លាក់ចុះលើផែនដី ក្នុងទីចំពោះមុខពោធិសត្តវិញ ពួកមហាជនមានព្រះបាទសេតរាជជាប្រធាន ឃើញនូវសេចក្ដីអស្ចារ្យនោះ ក៏ធ្វើនូវសំឡេងហ៊ោបោះទៅនូវកម្រងផ្កានិងសំពត់គ្រឿងអម្ពរ លើកឡើងនូវទង់សំពត់រាប់ដោយសែនជាច្រើនបូជា។ ផែនដីធំមានកម្រាស់ពីរសែនបួនហ្មឺនយោជន៍ ក៏លាន់កក្រើកដោយតេជះនៃពោធិសត្ត បីដូចដំរីដ៏ប្រសើរចុះប្រេងក្នុងខណៈនោះពិត លំដាប់នោះព្រះបាទសេតរាជព្រះអង្គក៏ក្រោកចាកអាសនៈស្ទុះទៅឱបពោធិសត្ត ថើបព្រះសិរិសាធ្វើវិវាហមង្គលក្នុងពេលនោះទៅ។ លុះកាលកន្លងទៅដោយប្រការដូច្នេះជាយូរ ក្នុងថ្ងៃមួយពោធិសត្តផ្ទុំក្នុងប្រាសាទជាមួយនឹងនាងចីរប្បភា ទ្រង់រឭកព្រះមាតាក្នុងវេលាបច្ចូសម័យ មិនអាចដើម្បីទប់អស្សជលនេត្របាន ទ្រង់ព្រះកន្សែងសោកពោលជាបទគាថាថា ៖ ប្រយោជន៍ដូចម្ដេចនឹងមានដល់យើង ខ្លួនយើងកាលមិនឃើញមាតានឹងក្ស័យជីវិត តែយើងនឹងទៅកាន់សម្នាក់មាតាដោយប្រការដូចម្ដេច ពោធិសត្តពោលយ៉ាងនេះហើយក៏បរិទេវនាការកើតសេចក្ដីសោកក្នុងហឫទ័យគួរស្រណោះ។ លំដាប់នោះ នាងចីរប្បភាទេវីតើនឡើងក៏សួរពោធិសត្តថា ព្រះអង្គទ្រង់ព្រះកន្សែងអំពីហេតុអ្វី។ ពោធិសត្តព្រះអង្គមិនប្រាប់ដល់នាងទេវី នាងទេវីទូលសួរអស់វារៈពីរដងបីដង ព្រះអង្គសម្រក់ទឹកព្រះនេត្រពោលនូវគាថាថា ម្នាលនាងដ៏ចម្រើន បងរឭកព្រះមាតា ចាប់ដើមអំពីកាលបងចេញចាកព្រះនគរមក មណិកក្ខអស្សតរនាំបងមកដល់ទីនេះ ដើម្បីប្រយោជន៍ឱ្យបាននាង។ នាងចីរប្បភាបានស្ដាប់ពាក្យពោធិសត្តហើយទូលថា បើដូច្នោះព្រះអង្គនឹងធ្វើដូចម្ដេច។ ពោធិសត្តតបថា ម្នាលនាង យើងព្រាត់មាតាមិនអាចនឹងរស់នៅបាន យើងនឹងទៅកាន់សម្នាក់ព្រះមាតា។ នាងទេវីក៏ក្រាបទូលថា បពិត្រក្សត្រថ្លៃ ខ្ញុំម្ចាស់នឹងទៅជាមួយនឹងព្រះអង្គ ស្ដេចយាងទៅទីណា ខ្ញុំម្ចាស់ក៏ទៅកាន់ទីនោះដែរ។ ពោធិសត្តក៏ឃាត់ទៅនាងទេវីថា នាងកុំគាប់ចិត្តទៅនឹងយើងឡើយ។ នាងទេវីមិនព្រមចេះតែអង្វរ ពោធិសត្តក៏ព្រមថា នាងទៅនឹងយើងក៏ល្អដែរ។
លុះដល់រាត្រីភ្លឺឡើង ពោធិសត្តយាងទៅកាន់សម្នាក់ឪពុកម្ដាយក្មេកថ្វាយបង្គំមលាទូលថា បពិត្រព្រះអង្គមានព្យាយាមធំ ខ្ញុំមកនៅក្នុងទីនេះយូរហើយ មិនបានឃើញមាតា ឥឡូវនេះខ្ញុំនឹងទៅឱ្យឃើញមាតា។ លំដាប់នោះស្ដេចនិងនាងទេវីក៏ទ្រង់ឃាត់ដោយប្រការផ្សេងៗ តែមិនសម្រេច ទើបមានព្រះរាជឱង្ការថា ម្នាលកូន ថាបើអ្នកទៅ ចូរយកប្អូនស្រីអ្នកទៅផងចុះ។ បិតាមាតាក្មេកអង្វរឱ្យយកនាងចីរប្បភាទៅជាមួយពោធិសត្តចេះតែឃាត់មិនព្រមយកទៅ។ គ្រានោះព្រះបាទ សេតរាជមានបន្ទូលនឹងពោធិសត្តថា ម្នាលកូន ធម្មតាស្ដេចទាំងឡាយរមែងពោលវាចាពីរបី យើងឱ្យកូនស្រីដល់អ្នកហើយអ្នកចូរនាំមប្រពន្ធអ្នកទៅចុះ។ ពោធិសត្តក៏ទទួលតាមព្រះឱង្ការ។ លំដាប់នោះស្ដេចនិងនាងទេវីធ្វើមហោស្រពរៀបមង្គល ការពោធិសត្តនិងនាងចីរប្បភាទាំងពីរអង្គ ដល់ថ្ងៃក្រោយទ្រង់ប្រដាប់ព្រះរាជធីតាហើយព្រះរាជទានឱវាទដល់ព្រះរាជធីតាថា នាងកុំធ្វើសេចក្ដីធ្វេសឡើយ នាងកុំប្រមាទ នាងចូរស្ថិតនៅក្នុងអប្បមាទ នៅក្នុងសម្នាក់ប្ដីគប្បីគោរពប្ដីចុះ ស្ដេចប្រទានឱវាទដល់ព្រះរាជធីតាដោយប្រការដូច្នេះ ទើបត្រាស់បង្គាប់ឱ្យតាក់តែងស្បៀងដើរផ្លូវហើយ ព្រះរាជទាននាងចីរប្បភាដល់ពោធិសត្ត។ ចំណែកពោធិសត្តក៏ថ្វាយបង្គំព្រះបាទសេតរាជនឹងនាងទេវីស្មារលាទោសស្រេចយាងចុះចាកប្រាសាទជាមួយនឹងនាងចីរប្បភា លំនាំបីដូចជាព្រះឥន្រ្ទ ទ្រង់លាមហាជនពោលជាបទគាថាថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយយើងលាហើយ ទោសខុសដោយវាចាឯណានីមួយនៃយើងមាន អ្នកទាំងឡាយចូរអត់នូវទោសនោះ អ្នកទាំងអស់គ្នាទាំងក្មេងទាំងចាស់ចូរកុំធ្វើបាបឡើយ។ លំដាប់នោះមហាជនទាំងពួងលើកអញ្ជលីប្រណម្យឈរយំសម្រក់ទឹកភ្នែក មហាជនមានអាមាត្យជាដើមក៏ពោលរៀបរាប់ផ្សេងៗថា យើងធ្លាប់ឃើញនូវព្រះកាយព្រះអង្គទាំងពីរ អំពីនេះទៅយើងនឹងមិនបានឃើញព្រះអង្គអស់កាលទាំងពួងមិនបានឃើញនូវព្រះកាយមុខគួរអាល័យដ៏ប្រកបដោយសិរីនិងអានុភាពច្រើន ឱះឱយើងទាំងឡាយមុខជាព្រាត់ប្រាសអស់កាលយូរហើយ មហាជនពោលរៀបរាប់យ៉ាងនេះឈរមើលរាល់គ្នា។
តតោមហាបុរិសោមណិកក្ខំ
លំដាប់នោះព្រះមហាបុរសទ្រង់នឹកដល់មណិកក្ខអស្សតរ ខណៈនោះសេះក៏មកដល់ ឈរនៅក្នុងទីចំពោះព្រះភក្រ្ត។ មហាបុរសទ្រង់ឱ្យនាងទេវីជិះខាងក្រោយ ព្រះអង្គឡើងជិះខាងមុខដោយព្រះអង្គឯង សេះក៏នាំក្សត្រីក្សត្រាទាំងពីរហោះទៅក្នុងអាកាស ហោះទៅមួយថ្ងៃបានចម្ងាយផ្លូវ ៧០០ យោជន៍ នាងចីរប្បភាទេវីមានព្រះភក្រ្តស្រពោនដោយត្រូវខ្យល់និងកម្ដៅថ្ងៃ ដ្បិតសេះហោះលឿនណាស់ នាងមិនធ្លាប់លំបាកព្រះកាយអស់កាលមកយូរហើយក៏ដល់នៅវិសញ្ញីភាន់ភាំងបាត់ស្មារតីមិនដឹងព្រះកាយ។ ពោធិសត្តទ្រង់ឃើញនាងទេវីមានមុខស្រពោនសរីរកាយលំបាក ព្រះអង្គកាន់យកស៊ែមាសបោសទៅខាងមុខមានបន្ទូលនឹងសេះថា ម្នាលមណិកក្ខ អ្នកចូរឈប់សិន មណិកក្ខអស្សតរ ពោលឃាត់ពោធិសត្តថា បពិត្រព្រះសម្មតិទេព ព្រះអង្គកុំគាប់ព្រះហឫទ័យនឹងឈប់ក្នុងទីនេះឡើយ ដ្បិតប្រទេសនេះឃន្តារយក្ខវារក្សាទុក។
បុប្ផាសួរថា ហេតុអ្វីបានជាឃន្តារយក្ខរក្សាប្រទេសនោះ វិសជ្ជនាថា ឃន្តារយក្ខនេះទៅនៅដងទឹកបម្រើព្រះវេស្សវ័ណចំនួនបីឆ្នាំ លុះគ្រប់បីឆ្នាំហើយ យក្ខមានប្រាថ្នាដើម្បីស៊ីសាច់មនុស្សក៏អង្វរសូមពរព្រះវេស្សវ័ណ ព្រះវេស្សវ័ណមិនអាចឃាត់ក៏ប្រាប់ទៅឃន្តារយក្ខថា ម្នាលយក្ខ ថាបើអ្នកប្រាថ្នាចង់ស៊ីសាច់មនុស្សយ៉ាងនេះ អ្នកចូររក្សានូវប្រទេសនេះចុះ អ្នកចូរនិម្មិតបណ្ណសាលាមួយក្នុងទីឱកាសនោះ ហើយតម្កល់ទុកនូវគ្រឿងបរិក្ខារសម្រាប់ប្រើទាំងពួងដ៏ជារបស់នៃមនុស្ស បើមនុស្សឯណាចូលទៅនៅក្នុងបណ្ណសាលានោះ អ្នកមកហើយសួរអ្នកនោះអស់វារៈបីដងថា អ្នកណាមកនៅក្នុងបណ្ណសាលានេះរហូតរាត្រី ក្នុងវារជាគម្រប់បី មនុស្សនោះឱ្យនៅពាក្យតបដល់អ្នកថា ខ្លួនយើងនៅក្នុងបណ្ណសាលានេះ អ្នកកុំស៊ីនូវមនុស្សនោះឡើយ បើមនុស្សឯណាកាលអ្នកសួរអស់វារៈបីដងហើយមិនឱ្យនូវពាក្យតបដល់អ្នកវិញ អ្នកចូរទំពាស៊ីនូវមនុស្សនោះចុះ។
ឃន្តារយក្ខបានពរអំពីសម្នាក់ព្រះវេស្សវ័ណយ៉ាងនេះហើយ ក៏ត្រឡប់មកកាន់កាប់ប្រទេសនោះ ធ្វើបណ្ណសាលាតម្កល់ទុកនូវគ្រឿងដែលគួរមនុស្សបរិភោគហើយរក្សាទុក។
នៅមាននាងយក្ខីនីម្នាក់ឈ្មោះនាងអញ្ជនវតីជាប្អូនស្រីនឃន្តារយក្ខនោះ ឃន្តារយក្ខធ្វើនូវប្រាសាទទៀបឆ្នេរសមុទ្ទហើយប្លន់យករាជធីតានៃស្ដេចក្នុងជម្ពូទ្វីបទាំងអស់ ទៅទុកដើម្បីជាបរិវារនៃនាងអញ្ជនវតីនោះ នាងករេណុវតីក៏នៅក្នុងប្រាសាទនោះផង ឃន្តារយក្ខសោតក៏នៅក្នុងប្រាសាទដ៏ជិតនឹងប្រាសាទនាងយក្ខិនីនោះដែរ ហេតុនោះបានជាមណិកក្ខអស្សតរ ឃាត់ពោធិសត្តថា ព្រះអង្គកុំគង់នៅក្នុងទីនេះឡើយ ដោយប្រការដូច្នេះឯង។
ពោធិសត្តោតត្ថបត្វាសាលំទិស្វា
ពោធិសត្តមកដល់ប្រទេសនោះ ឃើញបណ្ណសាលាទ្រង់សួរមណិកក្ខអស្សតរថា សាលានេះតើជារបស់អ្នកណា។ មណិកក្ខអស្សតរក្រាបទូលថា សាលានេះជារបស់ឃន្តារយក្ខ ពោធិសត្តសួរទៅទៀតថា ម្នាលមណិកក្ខយក្ខស៊ីមនុស្សទាំងអស់គ្នា ឬមានមិនស៊ីមនុស្សខ្លះដែរ សេះក្រាបទូលថា យក្ខមិនបានស៊ីមនុស្សទាំងអស់គ្នាទេ។ ពោធិសត្តមានបន្ទូលថា ម្នាលមណិកក្ខ នាងទេវីនឿយហត់ណាស់ បើយើងនឹងទៅឈប់ខាងនាយ ជីវិតនាងចីរប្បភាប្រហែលជាគ្មាន ហេតុនោះយើងទាំងឡាយគួរចុះក្នុងទីនេះសម្រាកសិន។ មណិកក្ខអស្សតរមិនអាចឃាត់ពោធិសត្ត ក៏ចុះអំពីអាកាសដាក់ពោធិសត្តក្នុងទីនោះ ឱ្យនាងទេវីងួតទឹកក្ដៅដែរយក្ខតម្កល់ទុកក្នុងសាលានោះនឹងឱ្យបរិភោគអាហាររបស់យក្ខ។ លំដាប់នោះមហាសត្តមាន បន្ទូលនឹងសេះថា ម្នាលមណិកក្ខ យើងដេកក្នុងទីនេះផ្លាស់វេនគ្នា អ្នកចូរដេកមុនយើង ៗ នៅរក្សាអ្នក សេះទូលថា ព្រះអង្គកុំរក្សាខ្ញុំឡើយខ្ញុំនឹងរក្សាព្រះអង្គ។ ពោធិសត្តតបទៅកាន់សេះដើម្បីឱ្យសេះដេកមុនថា ម្នាលមណិកក្ខខ្លួនអ្នកមកដោយភា ដ៏ធ្ងន់មានកាយលំបាកណាស់ គប្បីសម្រាកខ្លួន ចូរដេកសិនចុះយើងនឹងរក្សាអ្នកឯង។ កាលបើពោធិសត្តពោលយ៉ាងនេះមណិកក្ខអស្សតរក្រាបទូលថា កុំព្រួយព្រះហឫទ័យ ខ្ញុំអាចការពារសេចក្ដីអន្តរាយ ត្រូវនៅមើលសិន ព្រះអង្គផ្ទុំចុះ ខ្ញុំនឹងរក្សាព្រះអង្គ។ ពោធិសត្តបានស្ដាប់ពាក្យសេះ ក៏ទទួលថា ម្នាលអ្នកជាសប្បុរស ពាក្យអ្នកពោលនេះពីរោះណាស់ ហើយព្រះអង្គក៏ផ្ទុំមុនទៅ។ ក្នុងវេលាបឋមយាមរាត្រីនោះ ឃន្តារយក្ខមកគោះទ្វារសាលាសួរថា អ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ។ មណិកក្ខអស្សតរឱ្យពាក្យតបទៅយក្ខថា យើង យក្ខឮពាក្យនោះហើយថយចេញទៅ យូរបន្តិចយក្ខមកម្ដងទៀតសួរថា អ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ មណិកក្ខអស្សតរឱ្យនូវពាក្យតបទៅយក្ខថា យើង យក្ខក៏ចៀសចេញទៅដោយគិតថាអ្នកនេះមិនទាន់ដេកលក់ទេ។ ឃន្តារយក្ខមកសួរដោយលំដាប់ដូចន័យខាងដើម ដរាបចូលមជ្ឈិមយាម លំដាប់នោះពោធិសត្តតើនឡើងមានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខអស្សតរថា ម្នាលមណិកក្ខអ្នកចូរដេកចុះ យើងនឹងរក្សាអ្នក សេះទទួលតាមបន្ទូលហើយក៏ដេកទៅ។
តស្មឹខណេបិយក្ខោអាគន្ត្វាទ្វារំអាកោដេត្វា
ខណៈនោះឃន្តារយក្ខមកហើយគោះទ្វារសួរថា អ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ មហាសត្តប្រាប់ទៅថា យើង យក្ខក៏ចៀសទៅយូរបន្តិចត្រឡប់មកសួរទៀតថា អ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ ពោធិសត្តប្រាប់ទៅយក្ខវិញថា យើង យក្ខមកសួរអស់វារៈបីដងដូចន័យមុន ដរាបចូលបច្ឆិមយាម ព្រះពោធិសត្តក៏ឱ្យនូវពាក្យតបដល់យក្ខក្នុងកាលនោះៗរាល់ដង។ លំដាប់អំពីនោះមកដល់វេលាបច្ឆិមយាម នាងទេវីក៏តើនឡើងក្នុងកាលជិតភ្លឺ ក៏អង្វរព្រះភស្ដាឱ្យផ្ទុំ ដ្បិតកាលយាងមកបានសេចក្ដីនឿយលំបាកដោយខ្យល់នឹងកម្ដៅថ្ងៃពាក់ត្រូវ ព្រះពោធិសត្តធ្វើតាមពាក្យនាងទេវីព្រះអង្គក៏ផ្ទុំលក់ទៅ លំដាប់នោះយក្ខមកគោះទ្វារសួរថាអ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ។ នាងទេវីឱ្យនូវពាក្យតបដល់យក្ខដោយសម្ដីដ៏ទន់ភ្លន់ថា យើង យក្ខឮនូវពាក្យនោះហើយចៀសទៅ យក្ខមកសួរដូច្នោះក្នុងវារៈជាគម្រប់ពីរដង នាងទេវីក៏ឱ្យនូវពាក្យតបដោយសម្ដីទន់ភ្លន់តិចជាងមុន ព្រោះសេចក្ដីងងុយគ្របដណ្ដប់ យក្ខក៏ចៀសចេញទៅទៀត លុះដល់វារៈជាគម្រប់បី យក្ខមកសួរដូចកាលមុន នាងទេវីនោះក៏ផ្ទុំលក់ស្និទក្នុងមួយរំពេច ព្រោះសេចក្ដីងងុយគ្របសង្កត់ខ្លាំង យក្ខមកដល់គោះទ្វារសួរម្ដងទៀតថា អ្នកណានៅក្នុងសាលានេះ។ អ្នកឯណានីមួយដែលនឹងឱ្យពាក្យតបដល់យក្ខក្នុងកាលនោះមិនមានឡើយ យក្ខក៏ដឹងថាជនទាំងឡាយនេះដេកលក់ទាំងអស់គ្នាហើយ យក្ខក៏ធ្វើនូវសំឡេងខ្លាំងបើកទ្វារអើតទៅសួរថា អ្នកនេះតើជាអ្វី។ មណិកក្ខអស្សតរដេកនៅជិតទ្វារភ្ញាក់ឡើងហើយសួរថា អ្នកណាឈរនូវក្នុងទីនេះ យក្ខក៏តបទៅថា ខ្លួនយើងឈ្មោះឃន្តារយក្ខ ស្ដេចនឹងនាងទេវីឮពាក្យនោះ ក៏តឿនឡើង ខ្លាចយក្ខញ័រចំប្រប់ទាំងព្រះកាយ។ លំដាប់នោះមណិកក្ខអាជានេយ្យតបទៅកាន់យក្ខថា អ្នកកុំអាលចេញទៅណា យើងនឹងធ្វើយុទ្ធនាការមួយអន្លើដោយអ្នក។ យក្ខឮពាក្យសេះក៏តបទៅថា ម្នាលអ្នកដ៏ចម្រើន អ្នកនឹងច្បាំងដោយអ្នកណា មណិក្ខអស្សតរតបទៅថា យើងនឹងច្បាំងដោយអ្នកឯង ម្នាលយក្ខ អ្នកចូរច្បាំងនឹងយើងមុន យក្ខក៏តបទៅសេះថា អ្នកចូរច្បាំងមុនចុះ។ លំដាប់នោះ សេះក៏ហោះឡើងទៅឯអាកាសសម្ដែងនូវហេតុគួរសម្បើមផ្សេងៗ ហើយធាក់នូវមុខយក្ខដោយជើងមុខទាំងពីរឈាមក៏ហូរចេញអំពីមុខយក្ខ សេះលោតឡើងម្ដងទៀតធាក់ត្រូវទ្រូងយក្ខ ឈាមក៏ហូរចេញអំពីទ្រូងយក្ខទៀត។
តេសំយុជ្ឈនកាលេឧភោខត្តិយា
ក្នុងកាលដែលសេះនិងយក្ខច្បាំងគ្នាក្សត្រទាំងពីរអង្គគង់ក្នុងសាលា ក៏ឮនូវសំឡេងច្បាំងគ្នា មហាសត្តស្រែកប្រាប់ទៅមណិកក្ខអស្សតរថា ម្នាលសេះអ្នកចូររក្សានូវកំភ្លៀងឱ្យល្អ។ យក្ខបានឮពាក្យមហាសត្តក៏ដឹងថា ភណ្ឌ គឺ កំភ្លៀងសេះនេះជាទីតំបន់ យក្ខក៏ប្រឹងចាប់កំភ្លៀងសេះខ្ជាប់មាំ មណិកក្ខអស្សតរខំព្យាយាមដោយប្រការផ្សេងៗ មិនអាចដើម្បីធ្វើឱ្យឈ្នះយក្ខបាន ខ្លួនសោតមានកម្លាំងក៏ថមថយជាងយក្ខ។ ខណៈនោះយក្ខចាប់សេះឡើងជិះបានហើយប្រគល់ឱ្យពលយក្ខដោយពាក្យថា អ្នកទាំងឡាយចាប់នូវសេះនេះ រក្សាទុកកុំប្រហែសឡើយ ពលយក្ខក៏ចងនូវសេះដោយចំណងច្រើនធ្វើការរក្សាទុក។ គ្រានោះមហាសត្តកាលបើមិនឃើញមណិកក្ខទ្រង់ស្រែកហៅ ក៏មិនឃើញក្នុងទីឯណានីមួយឡើយ ព្រះអង្គក្រោកឡើងយាងទៅទីជិតទ្វារទតទៅក៏មិនឃើញ ព្រះអង្គមិនអាចទប់ទឹកព្រះនេត្រទ្រង់ព្រះកន្សែងជាមួយនឹងនាងទេវីថា ឱខ្លួនយើងទាំងពីរនឹងវិនាសមិនខានឡើយ ទើបស្ដេចយាងចុះទៅខាងក្រៅឃើញឈាមដែលហូរធ្លាក់មកលើដី សម្គាល់ក្នុងព្រះហឫទ័យថា មណិកក្ខអស្សតរយក្ខចាប់បាន ប្រហែលជាស្លាប់ទៅហើយ ព្រះអង្គទតគ្រប់ទិសទាំង ៤ មិនឃើញសេះ ស្ដេចក៏ប្រកៀកកណ្ឋ៍នាងទេវីទ្រង់ព្រះកន្សែងស្រណោះស្រណោក។ លំដាប់នោះមហាសត្តទ្រង់ស្ទាបអង្អែលកាយនាងចីរប្បភា ពោលរៀបរាប់ជាបទគាថា ថា ឱយើងទាំងឡាយសមបីវិនាសហើយ ជីវិតនៃយើងនឹងមិនមានតទៅ យើងព្រាត់ប្រាសមណិកក្ខហើយនឹងរស់នៅដូចម្ដេចបាន យើងនឹងឱ្យអ្នកណានាំទៅក្នុងព្រៃនិងជនបទ យើងព្រាត់ប្រាសមណិកក្ខអស្សតរគង់ស្លាប់ក្នុងព្រៃធំមិនខាន នាងចីរប្បភាទេវីនោះបានឮស្វាមីនាងរៀបរាប់ ក៏ក្រាបទៀបព្រះបាទពោធិសត្ត ច្របាច់ព្រះបាទខ្សឹកខ្សួលពោលគាថាថា ឱះឱយើងទាំងពីរនឹងវិនាសក្នុងព្រៃមិនខាន យើងទាំងពីរមានជាតិដ៏ល្អស្មើគ្នា ត្រាច់ដើរលើផ្ទៃផែនដីក៏ដល់នៅសេចក្ដីទុក្ខជាទម្ងន់ក្នុងកាលឥឡូវនេះ។ នាងទេវីខ្សឹកខ្សួលគួរឱ្យស្រណោះដោយប្រការដូច្នេះ។ ទើបមហាសត្តឃាត់នៅនាងទេវីថា អនុជបងនាងកុំខ្សឹកខ្សួលធ្ងន់ពេកឡើយ សេចក្ដីទុក្ខនេះជារបស់ទៀងរបស់សត្តលោកដោយពិត សត្តលោកតែងចូលទៅជិតសេចក្ដីសុខទុក្ខ ម្នាលនាងដ៏ចម្រើន នាងកុំឱ្យយើងវិនាសឡើយ។ មហាសត្តពោលនូវពាក្យយ៉ាងនេះហើយ ស្ដេចលួងលោមនាងទេវីមានបន្ទូលថាអនុជបងនាងកុំគិត ទើបព្រះអង្គតម្កល់ស្មារតីខ្ជាប់ចរចារជាមួយនឹងនាងទេវីតទៅទៀតថា ម្នាលនាង ដើមឈើទាំងឡាយក្នុងទីឯណោះ រុងរឿងដោយពណ៌ដូចជាផ្ទៃមេឃ មហាសមុទ្ទប្រហែលជានឹងមានក្នុងទីនោះយើងទៅក្នុងទីនោះហើយ ចងនៅទង់ចុងឈើឱ្យពាណិជទាំងឡាយឃើញ ពាណិជទាំងឡាយ ឃើញនូវយើងហើយគង់នឹងនាំទៅ សេចក្ដីសួស្ដីគប្បីមានដល់យើងដោយប្រការដូច្នេះ នាងទេវីក៏ទទួលតាមព្រះបន្ទូលថា ពាក្យដែលព្រះអង្គពោលប្រពៃហើយ ក្សត្រីក្សត្រាទាំងពីរស្ដេចយាងទៅក្នុងទីនោះហើយចងនូវទង់លើចុងឈើក៏គង់នៅទៀបដើមឈើ។ ក្នុងកាលណោះមានពាណិជ ៥០០ បើកសំពៅព្រមទាំងទំនិញទៅក្នុងសមុទ្ទបានឃើញពោធិសត្តនៅក្នុងទីនោះហើយសួរថា អ្នកនេះតើជាអ្វី ពោធិសត្តក្រោកឡើងដើរេទៅទីជិតនាយសំពៅតបថា ម្នាលអ្នកប្រាកដស្មើដោយយើង អ្នកចូរយកយើងទៅផង នាយសំពៅទាំងឡាយមានចិត្តអាសូរដល់ជនទាំងពីរក៏តបទៅថា បើដូច្នោះអ្នកចូរឡើងមកលើសំពៅចុះ ពាណិជក៏នាំក្សត្រីក្សត្រាទៅដោយសំពៅ។ លំដាប់កាលដែលពោធិសត្តនឹងនាងទេវីឡើងទៅនោះ សំពៅក៏លឿនទៅដោយកម្លាំងខ្យល់ តែលឿនទៅដោយអាការកាចក្រៃពេកនោះអស់ ៧ ថ្ងៃ ពាណិជមិនអាចបង្អង់សំពៅបាន ក៏ស្រែកយំថាយើងវិនាសមិនខានឡើយ សំពៅនោះសោតក៏ចូលទឹកបណ្ដើរទៅ ព្រោះខ្សែក្ដោងធូរទើបអណ្ដែតទៅផ្ដេសផ្ដាសជិតលិចក្នុងសមុទ្ទ ពាណិជឃើញនូវហេតុនោះក៏ភ័យតក់ស្លុត ទើបសំពះនូវទេវតាផ្សេងៗ ទួញយំអង្វរថាឱអស់ពួកទេវតាទាំងឡាយដ៏មានឫទ្ធីច្រើន គឺព្រះឥន្ទព្រះឥសូរព្រះចន្ទព្រះអាទិត្យនិងទេវតារក្សាសមុទ្ទចូរជាទីពឹងនៃយើង នាំយើងអំពីសមុទ្ទនេះឱ្យដល់ត្រើយព្រោះហេតុក្រណាស់។
ពោធិសត្តោតំទិស្វាទេវិយាសទ្ធឺ
ចំណែកពោធិសត្តទ្រង់ឃើញអាការវិបរិតនោះ ព្រះអង្គសោយអាហារមានសប្បិទឹកឃ្មុំស្ករជាដើម ជាមួយនឹងនាងទេវីដរាបដល់ឆ្អែត ហើយទ្រង់យកសំពត់សាដកជ្រលក់ដោយប្រេងពន្ធពាត់ព្រះអង្គឡើងកាន់ដងក្ដោង យកសំពត់ចងពាក់កណ្ដាលខ្លួននាងទេវី ហើយចងផ្ជាប់នឹងផែនក្ដារយ៉ាងមាំ ឈរនៅលើចុងដងក្ដោង កាលបើសំពៅកំពុងតែលិចក្នុងទឹក មហាជនក៏បានជាអាហារនៃត្រីនិងអណ្ដើក ដល់នូវសេចក្ដីវិនាសអស់ទៅ។ ចំណែកពោធិសត្តទ្រង់ឃើញនូវទឹកមហាសមុទ្ទមានពណ៌ដូចលោហិតទ្រង់ព្រះចិន្ដាថា ហេតុនេះមិនដែលកើតដល់យើងឡើយ ទើបកំណត់នូវទិសទាំងឡាយព្រះហឫទ័យឆ្ពោះទៅថា នគរពារាណសីនិងមាតាអញនៅក្នុងទិសនេះដូច្នេះ ព្រះអង្គក៏លោតអំពីដងក្ដោង រំលងត្រីនិងអណ្ដើកទៅធ្លាក់ចុះក្នុងទីប្រមាណមួយឧសភ ដោយផលកម្មដែលក្សត្រាក្សត្រីទាំងនោះមួយអង្គក៏បានក្ដាមួយកំណាត់ៗម្នាក់ហែលទឹកទៅ ឯក្សត្រាក្សត្រីដែលបានផែនក្ដារតោងហែលទៅនោះក៏អណ្ដែតទៅដោយខ្សែទឹកសោយនៅសេចក្ដីស្រេកឃ្លានដ៏ច្រើន ខ្សឹកខ្សួលគួរស្រណោះក្នុងកណ្ដាលសមុទ្ទនោះ។ បុប្ផាសួរថាអកុសលកម្មដូចម្ដេច ដែលក្សត្រទាំងពីរធ្វើក្នុងជាតិដ៏កន្លងហើយនោះ។
វិសជ្ជនាថា ដូចបានឮថាក្នុងកាលកន្លងទៅយូរហើយក្សត្រីក្រត្រាទាំងពីរបានកើតជាប្រពន្ធនិងប្ដីនៅក្នុងស្រុកមិនឆ្ងាយអំពីនគរពារាណសី ក្នុងថ្ងៃមួយនោះជនពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធទៅកាន់ឆ្នេរស្ទឹងដើម្បីនឹងងូតទឹក ក្នុងកាលនោះមានសាមណេរតូចមួយអង្គឡើងជិះទូកតូចអុំលេងក្នុងស្ទឹង ជនពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធឃើញសាមណេរតូចក៏កញ្ជ្រោកទឹកឱ្យកើតជាលលកដោយប្រាថ្នាលេងជាល្បែង។ ទូកតូចនោះកាលបើលលកទឹកខ្ទាំងខ្ទប់ក៏លិចលង់ទាំងសាមណេរ សេចក្ដីទុក្ខធំក៏កើតមានដល់សាមណេរដែលលិចលង់ក្នុងទឹកស្ទឹង។ ជនប្ដីប្រពន្ធឃើញសាមណេរលង់ទឹកនាំគ្នាទៅត្រកងស្រង់ឡើង។ អកុសលកម្មមានប្រមាណប៉ុណ្ណេះ ដែលជនពីរនាក់ប្ដីប្រពន្ធធ្វើហើយដោយប្រការដូច្នេះ ជនប្ដីប្រពន្ធទាំងពីរនោះបានទទួលផលជាទុក្ខយ៉ាងនេះចំនួន ៥០០ ជាតិ។ ហេតុនោះព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់សម្ដែងថា បុគ្គលកុំគប្បីសម្គាល់មាក់ងាយនូវបាប គឺកម្មលាមកថាមានបន្តិចបន្តួច មិនឱ្យផលទេ បាបតិចក៏គង់ឱ្យផលច្រើន នាំមកនូវសេចក្ដីទុក្ខធំ ពូជគ្រាប់ឈើយ៉ាងណាដែលបុគ្គលដាំ ពូជនោះគង់ចេញផ្លែដូច្នោះ មានឧបមាដូចម្ដេច កម្មជាកុសលក៏ឱ្យនូវផលល្អ កម្មលាមកក៏ឱ្យនូវផលអាក្រក់មានឧបមាដូច្នោះ។
ចីរប្បភាទេវីបិវុយ្ហមានាងកំបារំសម្បាបុណិ
ចំណែកនាងចីរប្បភាទេវីអណ្ដែតទៅបានដល់នូវឆ្នេរសមុទ្ទម្ខាង នាងក៏ឡើងចាកទីនោះដើរទៅតែម្នាក់ឯង រឭកពោធិសត្តមិនដាច់ ទប់ទឹកភ្នែកមិនបាន ទួញយំស្រែកហៅពោធិសត្ត ពោលជាបទគាថាថា ខ្ញុំម្ចាស់មិនឃើញព្រះអង្គអ្នកជាទីពឹងរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំព្រាត់ចាកព្រះអង្គហើយនឹងរស់នៅដូចម្ដេចបាន ខ្ញុំមិនឃើញនូវព្រះភក្រ្តព្រះអង្គហើយ ជីវិតខ្ញុំនឹងមិនមាន ផលទាំងពួងដែលមានដល់ខ្ញុំក្នុងអត្តភាពនេះ តើដោយកម្មដូចម្ដេច ខ្ញុំបានទទួលនូវសេចក្ដីសោកក្នុងអត្តភាពនេះ ព្រោះកម្មទាំងឡាយនោះ ឥឡូវនេះនឹងមានអ្នកណាជួយរម្លត់សោកខ្ញុំ ទេវតាណាស្គាល់ផ្លូវក្នុងព្រៃសូមលោកប្រាប់ផ្លូវដល់ខ្ញុំ ទេវតាជាម្ចាស់ព្រៃនោះបើមិនឃើញខ្ញុំទេ ជីវិតខ្ញុំនឹងស្លាប់ឥឡូវនេះ ខ្ញុំព្រាត់ចាកប្ដីហើយនឹងរស់នៅដូចម្ដេចបាន។ ត្រីទាំងឡាយស៊ីប្ដីខ្ញុំទៅហើយឬ មួយទៀតសត្វឯណាគឺមករក្រពើដែលត្រាច់ទៅក្នុងទឹក សត្វនោះបរិភោគប្ដីខ្ញុំស្លាប់ទៅហើយដឹង។ នាងទេវីពោលរៀបរាប់យ៉ាងនេះហើយ ទើបយកសំពត់ជ្រលក់ទឹក ដោះព្រះទម្រង់បីវង់វេចនឹងជាយសំពត់ នាងមិនស្គាល់ទិសធំនឹងទិសតូចឡើយ ក៏ដើរទៅខាងមុខឃើញផ្លូវមួយខំដើរទៅតាមផ្លូវនោះអស់ពីរបីថ្ងៃបានដល់ទៅនគរឥន្ទបថ។ នាងទេវីកាលចូលទៅកាន់នគរក៏ប្លែងខ្លួនជាស្រីមានមុខសៅហ្មងអាក្រក់ដើរចូលទៅ។ ក្នុងនគរនោះមានសេដ្ឋីធំម្នាក់ មានទ្រព្យហីនហោចអស់ ទៅជាមនុស្សកម្សត់កាន់អំបែងដើរស្វែងភោជនចិញ្ចឹមជីវិត។ នាងទេវីទៅដល់ផ្ទះសេដ្ឋីនោះនិយាយថា បពិត្រអ្នកម្ចាស់អ្នកចូរអនុគ្រោះឱ្យឱកាសខ្ញុំនៅផង។ សេដ្ឋីនោះតបទៅថា ម្នាលនាង យើងជាមនុស្សកម្សត់ នាងនឹងនៅក្នុងផ្ទះនេះដូចម្ដេចបាន នាងទេវីក៏ឆ្លើយថា បពិត្រអម្ចាស់ ហេតុនោះលើកទុកចុះ ខ្ញុំដឹងថាអ្នកជាមនុស្សកម្សត់ហើយ ថាបើសេចក្ដីចង្អៀតចិត្តអ្នកមិនមានសោត ខ្ញុំគង់បានឱកាសក្នុងផ្ទះនេះ ដោយសេចក្ដីអាសូរនៃអ្នក។ សេដ្ឋីក៏តបថា ម្នាលនាង ជាហើយ នាងចូរនៅតាមប្រាថ្នាចុះ នាងទេវីបានឱកាសហើយក៏អាស្រ័យនៅក្នុងផ្ទះនោះ។ លុះដល់ថ្ងៃក្រោយនាងទេវីកាន់យកចិញ្ចៀនមួយវង់ទៅកាន់សម្នាក់មនុស្សចាស់ម្នាក់ហើយពោលថា អ្នកចូរលក់ចិញ្ចៀននេះឱ្យខ្ញុំ មនុស្សចាស់នោះទទួលចិញ្ចៀនហើយគន់មើលខាងក្រោម ខាងលើ ក៏គិតថា ដូចជាអញគិតទៅ ចិញ្ចៀននេះមានតម្លៃច្រើនស្មើតម្លៃនគរទាំងមូល។ នាងទេវីនិយាយនឹងតាចាស់ថា បពិត្រអ្នកតាអ្នកចូលកាន់យកនូវប្រាក់ មាស កែវ ដ៏ពេញរទេះចំនួនតែបួនរទេះចុះ តាចាស់ក៏ទទួលតាមពាក្យនាងទេវីហើយក៏កាន់យកចិញ្ចៀននោះទៅ ជនទាំងឡាយដ៏ស្ដុកស្ដម្ភមាំមួនមានក្នុងទីឯណា តាចាស់ក៏ទៅកាន់សម្នាក់ជននោះក្នុងទីនោះ លក់ចិញ្ចៀនបានប្រាក់ មាស កែវ ចំនួនបួនរទេះ នាំមកឱ្យនាងទេវី។
សាមហល្លកស្សឯកសកដំទត្វា
នាងទេវីនោះក៏ឱ្យនូវប្រាក់មាសកែវ ១ រទេះដល់តាចាស់នាងកាន់យកប្រាក់មាសកែវបីរទេះដើម្បីខ្លួន។ លំដាប់នោះនាងទេវីក៏លោះខ្ញុំស្រីខ្ញុំប្រុស និងទិញស្រូវឧសដោយមាសប្រាំរយតម្លឹង ជួលជាងឱ្យសង់សាលានឹងគូររូបគំនូរដោយមាសប្រាំរយតម្លឹងទៀត ហើយបង្គាប់ថា ម្នាលអ្នកទាំងឡាយ កាលបើសាលាអ្នកធ្វើស្រេចហើយ អ្នកចូរគូរគំនូរយ៉ាងនេះៗ មានសភាពដូច្នេះៗ ក្នុងសាលា ទើបឱ្យជាងទៅធ្វើសាលាធំមានរូបគំនូរក្នុងទីប្រជុំជន ទៀបផ្លូវថ្នល់បួនតំបន់ក្នុងកាលនោះ។ នាងទេវីបង្គាប់ជាងឱ្យគូររូបនោះ ៗ ដោយចិត្តកម្មមានដូច្នេះជាដើមក្នុងសាលា តាំងអំពីដើមទី រឿងមុនដំបូងគឺស្ដេចឡើងគង់លើខ្នងសេះហោះទៅលើអាកាសហើយទៅ ១ រឿងទីពីរ គឺពោធិសត្តបើកទ្វារល្វែងប្រាសាទចូលទៅលបមើលនាង ១ ទីបី គឺពោធិសត្តផ្ទំលើក្រឡាបន្ទំដ៏មានសិរី ១ ទីប្រាំគឺពោធិសត្តចេញចាកនគរ ១ ទីប្រាំមួយ គឺពោធិសត្តធ្វើនូវកិច្ចមានចូលទៅនៅក្នុងសាលានៃឃន្តារយក្ខជាដើម ១ ទីប្រាំពីរ គឺសេះធ្វើចម្បាំងជាមួយនឹងយក្ខ ១ ទីប្រាំបី គឺពោធិសត្តចេញចាកសាលានោះទៅឡើងសំពៅទៅជាមួយនឹងពាណិជទាំងឡាយ ១ ទីប្រាំបួន គឺពោធិសត្តឈរលើចុងដងក្ដោងលោតរំលងសត្វកាច ក្នុងកាលសំពៅកំពុងលិចចុះក្នុងមហាសមុទ្ទ ១ ស្រេចហើយនាងឱ្យតម្កល់ទុកនូវទានវត្តដើម្បីអ្នកដំណើរនឹងសមណៈព្រាហ្មណ៍ ដែលមកដល់ឈប់ក្នុងសាលានោះ, នាងបានផ្ដាំអ្នកបម្រើថា អ្នកដំណើរនិងសមណៈព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយឯណា ៗ ចូលមកកាន់សាលានេះ អ្នកទាំងឡាយចូរញ៉ាំងជននោះៗ ឱ្យបរិភោគហើយនាំឱ្យមើលគំនូរ បើគេសួរថាសាលានេះអ្នកណាសាងចូរប្រាប់ថាសាលានេះនាងបរិព្វាជីឈ្មោះឧម្មាទន្តីសាង។ សាលានោះក៏មានឈ្មោះល្បីទៅថា ឧម្មាទន្តីបរិព្វាជីកាសាលា ចាប់ដើមអំពីកាលនោះមក។
ឯវំសាពោធិសត្តស្សបវុត្តឹវិជាននត្ថាយ
នាងទេវីនោះដែលឱ្យជាងធ្វើសាលាដូច្នេះដើម្បីនឹងឱ្យដឹងនូវដំណឹងនៃពោធិសត្ត ទើបនាងផ្ដាំអ្នកបម្រើថា អ្នកដំណើរនិងសមណៈព្រាហ្មណ៍ឯណាមួយចូរមកកាន់សាលា អ្នកទាំងឡាយចូរញ៉ាំងជននោះឱ្យបរិភោគ នាំឱ្យមើលគំនូរហើយកំណត់ចាំនូវពាក្យនៃជននោះដែលពោលរៀបរាប់ហើយមកប្រាប់ដល់អញ ហេតុនោះបានជានាងទេវីតម្កល់ទុកនូវទានវត្តដើម្បីជនអ្នកដំណើរជាដើមអស់កាលជានិច្ច ដោយប្រការដូច្នេះ។
ចំណែកពោធិសត្តដែលអណ្ដែតទឹកសមុទ្ទទៅដោយលំដាប់ៗ ក៏បានដល់នៅកំពង់ឈ្មោះអញ្ជនវតី ស្ដេចឡើងចាកកំពង់នោះភ្នករឭកដល់នាងចីរប្បភា មានព្រះនេត្រជោជោកដោយអស្សុធារា ទ្រង់យាងចូលទៅពួនក្នុងព្រៃចេកទៀបកំពង់អញ្ជនវតីនោះ។ គ្រានោះអញ្ជនវតីយក្ខនីនិយាយនឹងនាងករេណុវតីថា ម្នាលនាងករេណុវតី នាងចូរទៅកាន់កំពង់ទឹកដងទឹកមកឱ្យអញ ងូត។ នាងករេណុវតីក៏ហៅរាជបុត្រី ១៦ នាងមកហើយ ឱ្យរាជបុត្រីដើរទៅមុន ខ្លួនឯងដើរទៅកាន់កំពង់ទឹក ដោយដំណើរយឺតពីខាងក្រោយ។ ចំណែកពោធិសត្តឃើញនាងករេណុវតីក៏ស្គាល់ច្បាស់ កាលបើស្រីទាំងពួងងូតទឹកមុនហើយដងទឹកយកទៅ ព្រះអង្គក៏ចេញទៅអំពីព្រៃចេក ហៅនាងករេណុវតីដែលដើរទៅអំពីខាងក្រោយស្រីទាំងពួងដោយពាក្យថា នែនាងករេណុវតីដ៏ចម្រើន នាងករេណុវតីនោះឮពាក្យពោធិសត្ត ក៏មើលឆ្វេងស្ដាំឃើញពោធិសត្តហើយសួរថា អ្នកជាអ្វី នាងពោលយ៉ាងនេះហើយដើរទៅជិតពោធិសត្តសួរថា អ្នកឈ្មោះអ្វី ពោធិសត្តតបទៅថា នាងឯងមិនស្គាល់ឈ្មោះយើងឬទេ នាងករេណុវតីក៏តបទៅថា បពិត្រម្ចាស់ខ្ញុំមិនស្គាល់ទេ។ មហាសត្តក៏ប្រាប់ឈ្មោះខ្លួនដល់នាងករេណុវតីថា យើងឈ្មោះសុតធនុ។ នាងករេណុវតីសួរតទៅថា ព្រះអង្គមកក្នុងទីនេះដោយហេតុដូចម្ដេច ពោធិសត្តក៏ប្រាប់ហេតុដែលខ្លួនមកតាមលំដាប់តាំងអំពីដើមដល់នាងករេណុវតីនោះ។ នាងករេណុវតីឮហេតុនោះក៏យំអាសូរពោធិសត្តអស់កាលបន្តិច លំដាប់នោះពោធិសត្តក៏ប្រាប់ទៅថា ម្នាលនាងដ៏ចម្រើន នាងចូរកុំប្រាប់នូវហេតុដែលយើង មកក្នុងទីនេះដល់អ្នកដទៃឱ្យសោះ ព្រះអង្គហាមហើយទ្រង់ក្រសាលនឹងរាជបុត្រីឈ្មោះករេណុវតី ដោយអាការ ១៦ យ៉ាង អាការ ១៦ នោះដូចម្ដេច។ ពោធិសត្តបានធ្វើនូវសេចក្ដីស្និទស្នាលជាមួយនឹងនាងករេណុវតីនោះ ដោយអំណាចកិលេស អាការ ១៦ នោះ គឺចាប់ភ្នួងសក់ ១ ចាប់ស្លឹកត្រចៀក ១ លូកប្រហោងត្រចៀក ១ ស្ទាបក្បាល ១ ស្ទាបថ្ងាស ១ ស្ទាបចិញ្ចើម ១ លូកមាត់ ១ ចាប់ច្រមុះ ១ ស្ទាបចង្កា ១ ស្ទាបកណ្ឋ៍ ១ ចាប់ដោះ ១ ស្ទាបផ្នត់ពោះ ១ ស្ទាបពោះ ១ ស្ទាបផ្ចិត ១ ស្ទាបឆ្អឹងជំនីរ ១ ស្ទាបយោនី ១។ នាងករេណុវតីក៏នីយាយនឹងពោធិសត្តដោយអំណាចកិរិយាសើចស្រឡាញ់ឱ្យសប្បាយព្រះហឫទ័យថា បពិត្រអម្ចាស់ ព្រះអង្គនៅក្នុងទីនេះសិនចុះ កុំសម្ដែងខ្លួនឱ្យដទៃឃើញឡើយ។
សោសាធូតិសម្បដិច្ឆិត្វាតត្ថេវនិលិយិ
ពោធិសត្តនោះទទួលដោយពាក្យថាសាធុហើយក៏ពួននៅក្នុងទីនោះឯង លំដាប់នោះនាងក៏ដងទឹកទូលដើរទៅតាមក្រោយស្រីទាំងនោះ ក្នុងកាលដែលនាងករេណុវតីចូលទៅកាន់ប្រាសាទក្លិនមនុស្សក៏ផ្សាយទូទៅ។ គ្រានោះនាងអញ្ជនវតីយក្ខិនីសួរនូវស្រីទាំងឡាយថា ក្លិនមនុស្សបក់មកអំពីទីឯណា មនុស្សឯណាមកក្នុងទីនេះ។ ស្រីទាំងឡាយទូលទៅថា បពិត្រនាងជាម្ចាស់មនុស្សគ្មានទេ នាងអញ្ជនវតីពោលតទៅថា ចុះហេតុអ្វីក្លិនមនុស្សទើបផ្សាយមកក្នុងទីនេះ ហើយសួរទៅស្រីគម្រប់ពីរគម្រប់បី ស្រីទាំងឡាយនោះទូលថា មនុស្សមិនមានទេ។ ក្នុងកាលដែលទៅដងទឹកក្រោយទៀត ស្រីទាំងនោះក៏ប្រជុំគ្នានិយាយនឹងនាងករេណុវតីថា ម្នាលនាងករេណុវតីដ៏ចម្រើន កាលនាងដើរចូលទៅក្លិនមនុស្សសោតក៏ប្រាកដ យើងមានរង្កៀសសង្ស័យនឹងនាង ព្រោះហេតុនោះថាបើនាងមិនប្រាប់នូវរឿងតាមពិតទេ យើងទាំងអស់គ្នាគង់ដឹងនូវហេតុភេទដែលនឹងធ្លាក់ចុះលើក្បាលនាងឯង យើងនឹងស្នើទោសនាងឯងនេះដល់នាងយក្ខិនីឈ្មោះអញ្ជនវតីជាម្ចាស់មិនលែងឡើយ។ នាងករេណុវតីឆ្លើយថា បើនាងទាំងអស់គ្នាមិនប្រាប់ដល់អ្នកឯណានីមួយ ហេតុឯណាដែលមានពិត យើងនឹងប្រាប់នូវហេតុនោះ ស្រីទាំងអស់ក៏ទទួលថា យើងនឹងមិនប្រាប់ដល់អ្នកដទៃទេ នាងចូរប្រាប់យើងតាមពិតចុះ នាងករេណុវតីក៏ប្រាប់ថា បើដូច្នោះយើងនឹងប្រាប់នូវរឿងតាមពិតដល់នាងទាំងអស់គ្នា កាលបើស្រីទាំងឡាយពោលថា ម្នាលនាង ល្អហើយនាងចូរនិយាយចុះ នាងករេណុវតីក៏ប្រាប់នូវអាការដែលមហាសត្តមកថា បងរបស់យើងជាមនុស្សមកនៅក្នុងទីនេះស្រីទាំងឡាយសួរថា បងនាងឈ្មោះអ្វី។ នាងករេណុវតីប្រាប់ថា បងយើងឈ្មោះសុតធនុកុមារ។ ស្រីទាំងពួងសួរទៅថា ម្នាលនាងខ្លួននាងពោលនូវពាក្យឯណា ពាក្យនោះជាពិតមែនឬមិនមែនទេ។ នាងករេណុវតីតបទៅថា ម្នាលនាងពាក្យយើងពិតប្រាកដ។ ស្រីទាំងពួងសួរទៀតថា បងនាងឯងនោះរូបយ៉ាងណា សម្បត្តិរូបកាយរបស់បងនាងតើប្រាកដយ៉ាងណាទៅ។
អថសាពោធិសត្តំសំវណ្ណេន្តីអហ
លំដាប់នោះនាងករេណុវតីពោលសរសើរពោធិសត្តប្រាប់ស្រីទាំងពួងថា ម្នាលនាងទាំងឡាយ បងយើងនេះជាបុរសដ៏ឧត្តមបរិបូណ៌ដោយយាងយាសដ៏មានសិរី គ្មានអ្នកឯណា មួយប្រាកដស្មើឡើយ បុគ្គលសូម្បីមានអណ្ដាតមួយរយឬមួយពាន់ក៏មិនអាចពោលសរសើរនូវរូបកាយសម្បត្តិនិងកម្លាំងតេជះព្យាយាមស្មើរបស់បងយើងនោះអស់ឡើយ ខ្លួនយើងនឹងអាចពោលសរសើរដោយអណ្ដាតយើងតែមួយម្ដេចនឹងអស់បាន។ ស្រីទាំងពួងបានស្ដាប់រូបកាយសម្បត្តិនៃពោធិសត្តនោះហើយក៏មានសេចក្ដីប្រាថ្នាជាមួយគ្នាដោយអំណាចឮគុណសម្បត្តិហើយក៏ទៅឈរជិតពោធិសត្ត។ គ្រានោះពោធិសត្តបានធ្វើការចងពន្ធមួយអន្លើដោយស្រីទាំងឡាយនោះ ស្រីទាំងឡាយនោះស្រឡាញ់រាប់អានពោធិសត្តដោយអំណាចកាយសំសគ្គរាគ ពោលសរសើរហើយ នាំគ្នាទូលទឹកដើរចេញទៅ។ ក្នុងកាលស្រីទាំងឡាយនោះដើរចូលទៅកាន់ប្រាសាទ ក្លិនមនុស្សក៏បក់ផ្សាយពេញទូទាំងប្រាសាទ។ លំដាប់នោះនាងអញ្ជវតីធុំក្លិនមនុស្សហើយសួរថា ហេតុដូចម្ដេចបានជាធំក្លិនមនុស្សក្នុងកាលដែលនាងទាំងឡាយចូលមក កាលបើហេតុនេះមាន នាងមិនប្រាប់អញតាមពិតទេ ជីវិតនាងរាល់គ្នានឹងមិនមានឡើយ នាងអញ្ជវតីគំរាមដោយពាក្យដូច្នេះ។ គ្រានោះនាងទាំងឡាយខ្លាចស្លាប់មិនអាចដើម្បីលាក់ អង្វរសុំទោសហើយទូលតាមត្រង់ថា បពិត្រអម្ចាស់ សុតធនុកុមារបុត្រាព្រះបាទពារាណសី ជាបងនាងករេណុវតីមកនៅក្នុងទីនេះ។ នាងអញ្ជនវតីបានឮពាក្យថា « សុតធនុ » បុណ្ណោះ ហាក់បីដូចជាគេយកទឹកអម្រឹតមកស្រោចដួងចិត្តក៏មានបីតិសោមស្សកើតឡើង ហើយគិតថា បើរាជកុមារជាអ្នកប្រាជ្ញមែន គង់ដឹងអធិប្បាយអញដោយសញ្ញានេះពិត គិតហើយនាងក៏សរសេរសំបុត្រដោយម្រាមដៃខ្លួនប្រគល់ឱ្យនាងករេណុវតី ផ្ដាំថា បើរាជកុមារនោះជាបណ្ឌិតមែនគង់ដឹងអធិប្បាយនេះចូរយាងមកក្នុងទីនេះចុះ ថាបើមិនដឹងអធិប្បាយនេះទេ រាជកុមារនោះនឹងបានជាអាហារអញ ផ្ដាំដូច្នេះហើយក៏បញ្ជូននាងករេណុវតីទៅ នាងករេណុវតីទទួលសំបុត្រហើយយំដើរទៅកាន់សម្នាក់ពោធិសត្តថ្វាយបង្គំទូលថា បពិត្ររាជបុត្រថាបើព្រះអង្គជ្រាបស្នាមក្នុងសំបុត្រនេះ ជីវិតព្រះអង្គនៅរស់តទៅបាន ថាបើមិនជ្រាបទេ ជីវិតព្រះអង្គច្បាស់ជាគ្មានហើយ។ ពោធិសត្តឃើញស្នាមនោះក៏ជ្រាបថា នាងអញ្ជនវតីយក្ខិនីនេះស្រឡាញ់អញដោយសេចក្ដីតម្រេក ទើបត្រាស់នឹងនាងករេណុវតីថា យើងដឹងនូវស្នាមក្នុងសំបុត្រនោះ ទើបទ្រង់គូររូបព្រះអង្គបីដូចជាចាប់ឱបកណ្ឋ៍នាងអញ្ជវតី ហើយប្រគល់ឱ្យនាងករេណុវតីទ្រង់បញ្ជូនឱ្យទៅវិញ។
សាតំអាទាយតស្យាយក្ខិនិយាហត្ថេថបេសិ
នាងករេណុវតីកាន់យករូបនោះទៅថ្វាយនាងអញ្ជនវតី ៗ ឃើញរូបក៏ព្រឺព្រួច មានខ្លួនពាល់ត្រូវដោយបេតី ៥ ប្រការហើយគិតថា ហេតុនេះគួរហើយ ទើបម្នីម្នាយកគ្រឿងអម្ពរសម្រាប់ប្រដាប់ កម្រងផ្កានិងគន្ធវិលេបនៈសម្រាប់លាបខ្លួន មកហុចឱ្យនាងករេណុវតីបញ្ជូនឱ្យនាំទៅថ្វាយពោធិសត្ត នាងករេណុវតីក៏នាំយកទៅថ្វាយពោធិសត្តទូលថា បពិត្រអម្ចាស់ របស់ទាំងនេះនាងអញ្ជនវតីបញ្ជូនមកថ្វាយព្រះអង្គ។ ពោធិសត្តឮពាក្យនោះក៏គិតថា គួរយើងទៅឥឡូវនេះ ទើបស្ដេចស្រង់ទឹកប្រដាប់កាយ មិនប្រញាប់ពេកស្ដេចយាងទៅដោយសិរិវិលាសតាមប្រក្រតីខ្លួន ឡើងកាន់ប្រាសាទនាង បីដូចជារាជសីហ៍ជំទង់មិតពត់ ពុំនោះសោតបីដូចព្រះឥន្ទ មានពួកនាងនារីចោមរោមយាងឡើងកាន់ទេវប្រាសាទ។ ចំណែកនាងអញ្ជនវតីបើកបង្អួចចាំមើលពោធិសត្ត ឃើញពោធិសត្តយាងមកក៏ត្រេកអរថារាជបុត្រនោះមកហើយតើ ទើបស្រែកហៅថា មហាបុរសចូរមកឆាប់។ លំដាប់នោះមហាសត្តចាប់ដៃនាងអញ្ជនវតីនោះឱបអភិរម្យជាមួយគ្នា។ ចាប់ដើមអំពីនោះមក នាងអញ្ជនវតីក៏ស្រឡាញ់ពោធិសត្តលើសលន់គណមិនបាន។ កាលបើកាលកន្លងទៅយ៉ាងនេះ ក្នុងមួយថ្ងៃពោធិសត្តរឭកមាតាក៏គិតថា អញនឹងបានទៅឃើញមាតាដោយឧបាយដូចម្ដេចហ្ន៎ទើបព្រះអង្គមានបន្ទូលនឹងនាងករេណុវតីថាម្នាលនាងករេណុវតីក្រាបទូលថា បពិត្រសម្មតិរាជ សេះមានក្នុងទីនេះ ពោធិសត្តសួរថា យើងនឹងបាននូវសេះនោះដោយឧបាយដូចម្ដេច។ នាងករេវតីទូលថា បពិត្រសម្មតិរាជ នាងអញ្ជនវតីនេះស្រឡាញ់ព្រះអង្គជាស្វាមី នាងឈរក្ដី អង្គុយក្ដី ដើរក្ដី ក្នុងទីឯណាៗ រមែងពោលសរសើរគុណព្រះអង្គក្នុងទីនោះៗ ហេតុនោះព្រះអង្គអាចបាននូវសេះអំពីសម្នាក់នាងដោយឧបាយឯណានីមួយមិនលែង។ ពោធិសត្តថា ឧបាយនោះមានពិត។ ក្នុងថ្ងៃមួយជាខាងក្រោយ ទ្រង់ធ្វើជារឭកព្រះមាតាទ្រង់ព្រះកន្សែងក្នុងបច្ចូសសម័យ គ្រានោះនាងអញ្ជនវតីភ្ញាក់ឡើងសួរថា ហេតុអ្វីបានជាព្រះអង្គទ្រង់ព្រះកន្សែង ពោធិសត្តទ្រង់ស្ងៀម។ នាងអញ្ជនវតីសួរអស់វារៈពីរដងបីដងដោយប្រការដូច្នេះ ពោធិសត្តក៏តបទៅថាម្នាលនាងដ៏ចម្រើន កាលមុនយើងនៅក្នុងនគរពារាណសីធ្លាប់លេងល្បែងដោយសត្វមានដំរីសេះជាដើម ដល់មកនៅក្នុងទីនេះដោយហោចទៅ សូម្បីតែឃើញសត្វនីមួយយើងមិនដែលឃើញ ហេតុនោះបានជាយើងយំ ម្នាលនាងថាបើនាងមានសេចក្ដីស្រឡាញ់យើង នាងចូរសូមសេះរបស់នាងឱ្យយើងថាបើយើងមិនបាននូវសេះនោះទេ ជីវិតយើងក៏នឹងមិនមាន។ នាងអញ្ជនវតីទូលថា កាលបើហេតុយ៉ាងនេះមាន ព្រះអង្គកុំគិតឡើយ ខ្លួនខ្ញុំនឹងធានាឱ្យគេទៅសូមសេះនោះឱ្យបាន។ លុះដល់ថ្ងៃក្រោយ នាងអញ្ជនវតី ប្រាប់នាងករេណុវតីឱ្យទៅសូមសេះដោយពាក្យថា ម្នាលនាងករេណុវតីនាងចូរទៅសូមសេះអំពីបងអញ។
សាសាធុអយ្យាតិយក្ខស្សសន្តិកំគន្ត្វាវន្ទិត្វា
នាងករេណុវតីទទួលថាសាធុ ហើយដើរទៅកាន់សម្នាក់យក្ខសំពះហើយទូលនូវហេតុនោះ។ ឃន្តារយក្ខបានស្ដាប់នៅពាក្យនោះក៏ឆ្លើយថា នាងកុំពោលយ៉ាងនេះឡើយដ្បិតសេះនោះកាចណាស់ បើនាងចាប់យកទៅជីវិតនាងឯងនឹងក្ស័យ នាងចូរទៅប្រាប់ប្អូនស្រីអញវិញចុះ។ នាងករេណុវតីក៏ត្រឡប់ទៅទូលដល់នាងអញ្ជនវតីវិញ នាងអញ្ជនវតីក៏ទូលហេតុនោះដល់ពោធិសត្តៗ បានស្ដាប់ពាក្យនោះទ្រង់ព្រះកន្សែងទៀត។ លំដាប់នោះនាងអញ្ជនវតីអត់មិនបាននៅរឿងដែលពោធិសត្តយំក៏ប្រើនាងករេណុវតីទៅទៀតថាម្នាលករេណុវតី នាងចូរទៅកុំខ្លាចឡើយ ដ្បិតសេះនេះបងអញឱ្យចងទុកមកយូរហើយ ឥឡូវនេះប្រហែលជាបាត់ស្រវឹងបាត់កាចហើយ នាងចូរទៅសុំទៀត។ នាងករេណុវតីទៅកាន់ដំណាក់យក្ខម្ដងទៀត ទូលនូវដំណើរនោះ យក្ខសោតក៏តបទៅថា បើដូច្នោះនាងចូរចាប់យកទៅចុះ។ លំដាប់នោះនាងករេណុវតី សេះគឺយក្ខចងទុកក្នុងទីឯណា ក៏ដើរទៅកាន់ទីនោះនិយាយនឹងសេះថា ម្នាលមណិកក្ខ សុតធនុរាជកុមារជាម្ចាស់អ្នកឯងមកនៅក្នុងទីនេះ សេះបានឮពាក្យនោះក៏គិតថា ម្ចាស់អញមកនៅក្នុងទីនេះ សេះបានឮពាក្យនោក៏គិតថា ម្ចាស់អញមកនៅក្នុងទីនេះទេតើ ហើយក៏សម្រក់ទឹកភ្នែកដោយរឭកម្ចាស់ នឹងត្រឡប់មានចិត្តត្រេកអរវិញដោយគិតថា អញនឹងបានឃើញម្ចាស់អញក្នុងថ្ងៃនេះ សេះក៏សើចដោយសំឡេងខ្លាំង។ គ្រានោះនាងករេណុវតីក៏ស្រាយនៅចំណងសេះដឹកទៅបញ្ឈរទុកខាងមុខប្រាសាទហើយថ្វាយបង្គំឃន្តារយក្ខ។ ឃន្តារយក្ខឃើញសេះហើយសួរនាងករេណុវតីថា នាងចាប់សេះនេះបានដោយឧបាយដូចម្ដេច។ នាងករេណុវតីក្រាបទូលថា បពិត្រទេវយក្ខខ្ញុំម្ចាស់ចាប់សេះនេះបានដោយអានុភាពប្អូនស្រីព្រះអង្គ។ ឃន្តារយក្ខក៏សួរថា ប្អូនអញចេះមន្តដូចម្ដេចឬ។ នាងករេណុវតីទូលទៅថាបពិត្រទេវយក្ខ ប្អូនព្រះអង្គមិនចេះមន្តទេ តែថាខ្ញុំចាប់សេះបានដោយអានុភាពនៃនាង ហើយក៏នាំសេះទៅកាន់សម្នាក់ពោធិសត្តថ្វាយទតព្រះនេត្រ។ ចំណែកពោធិសត្តឃើញសេះ ទ្រង់ឈរទតសេះនោះមានព្រះនេត្ររលីមរលាមដោយអស្សុជលធារា។ ចំណែកឯសេះឃើញព្រះពោធិសត្តក៏បង្ហូរទឹកភ្នែកហើយសួរពោធិសត្តថា បពិត្រមហារាជនាងទេវីទៅឯណា។ ពោធិសត្តឆ្លើយថា ម្នាលមណិកក្ខដ៏ចម្រើនយើងមិនដឹងជានាងទេវីទៅក្នុងទីឯណាឡើយ។ កាលបើពោធិសត្តពោលយ៉ាងនេះ សេះលួងលោមពោធិសត្តថាបពិត្រមហារាជកាលបើយ៉ាងនេះ ព្រះអង្គមិនគួរនៅក្នុងទីនេះយូរពេកទេ។ ពោធិសត្តឆ្លើយថា ហេតុនេះលើកទុកហើយព្រះអង្គក៏គង់នៅក្នុងទីនោះអស់ពីរបីថ្ងៃ។ ក្នុងមួយថ្ងៃស្ដេចមានបន្ទូលនឹងនាងអញ្ជនវតីថា យើងទាំងឡាយនឹងធ្វើមហោស្រពគឺផឹកសុរាក្នុងឧទ្យាន បានជាយើងថាយ៉ាងនេះព្រោះសេះនេះយើងក៏បានមកហើយ យើងនឹងផឹកនូវវិជយបានដ៏ប្រសើរជាកម្សាន្ត។ នាងអញ្ជនវតីក៏ធ្វើតាមពាក្យពោធិសត្តឱ្យតាក់តែងនូវសុរាដ៏ច្រើន ទើបឱ្យស្រីបម្រើទាំងឡាយកាន់យកនូវសុរាដើរទៅកាន់ឧទ្យានហើយនាំគ្នាផឹកនូវសុរា។
តាសព្វាអញ្ជនវតិបមុខាសុរាមទត្តាអសតី
ស្រីទាំងពួងនោះមាននាងអញ្ជនវតីជាប្រធាន មិនមានស្មារតីមិនបានដឹងខ្លួនប្រាណព្រោះហេតុស្រវឹងសុរា ក៏ចូលទៅកាន់ប្រាសាទដេកលក់សន្ធឹងសន្ធៃ។ លំដាប់នោះពោធិសត្តមានបន្ទូលនឹងនាងករេណុវតីថា ម្នាលនាងករេណុវតី នាងកុំគិតឡើយ ចូរនាងនៅក្នុងទីនេះសិនចុះ មិនយូរប៉ុន្ម៉ានយើងនឹងមកនាំនាងយកទៅ។ ពោធិសត្តពោលយ៉ាងនេះហើយក៏ឡើងគង់លើសេះហោះទៅកាន់អាកាស យាងទៅដោយលំដាប់ដរាបដល់ឥន្ទបថនគរ កាលព្រះអង្គចូលទៅក្នុងនគរនោះហើយក៏ទ្រង់ប្លែងភេទខ្លួនជាព្រាហ្មណ៍ហើយមានបន្ទូលនឹងមណិកក្ខថា ម្នាលមណិកក្ខ អ្នកចូរនៅក្នុងទីនេះចុះ យើងនឹងដើររកនាងចីរប្បភាក្នុងនគរនេះ ព្រះអង្គឱ្យសេះឈប់ខាងក្រៅនគរស្ដេចយាងចូរទៅក្នុងនគរតែមួយអង្គឯង សួរមនុស្សទាំងឡាយថា សមណៈនឹងព្រាហ្មណ៍ជាអ្នកប្រាជ្ញគេធ្លាប់ប្រជុំគ្នាក្នុងទីឯណា។ មនុស្សទាំងឡាយនោះតបទៅថា ម្នាលព្រាហ្មណ៍ដ៏ចម្រើន មាននាងបរិព្វាជិកាម្នាក់ឱ្យជាងធ្វើនូវសាលាមួយឈ្មោះឧម្មាទន្តីក្នុងទីឈ្មោះឯណោះ គួរជាទីត្រេកអរក្រៃពេក សមណៈនិងព្រាហ្មណ៍ទាំងឡាយជាអ្នកប្រាជ្ញដ៏ច្រើនតែងមកប្រជុំគ្នាក្នុងសាលានោះ។ ពោធិសត្តក៏យាងទៅតាមផ្លូវដែលមនុស្សទាំងឡាយនោះចង្អុរបង្ហាញ លុះទៅដល់សាលានោះក៏ពោលនូវពាក្យដ៏ជាទីនាំមកនូវសេចក្ដីរឭកជាមួយនឹងសមណៈព្រាហ្មណ៍ដែលចូលទៅមុនៗ។ លំដាប់នោះនាងទាសីទាំងឡាយជាស្រីបម្រើនៅក្នុងសាលានោះ កំពុងអង្គាសព្រាហ្មណ៍កំលោះដែលទើបមកថ្មីឱ្យបរិភោគខាងក្រៅសាលា ក្នុងកាលព្រាហ្មណ៍គឺពោធិសត្តនោះដើរចូលទៅ ពួកនាងទាសីក៏និយាយថា បពិត្រមហាព្រាហ្មណ៍ ធម្មតាសមណៈព្រាហ្មណ៍ដែលចូលមកកាន់សាលានេះគប្បីដឹងនូវវត្ត ព្រាហ្មណ៍កំលោះក៏សួរថា ដូចបានឮថា សមណៈព្រាហ្មណ៍ឯណាៗ កាលចូលមកកាន់សាលានេះ គួររមិលមើលរូបគំនូរក្នុងសាលានេះ ការដែលមើលរូបគំនូរនេះឯងជាវត្តរបស់សមណៈព្រាហ្មណ៍អម្បាលនោះ ហេតុនោះខ្លួនអ្នកត្រូវចូរមកដើរមើលរូបគំនូរនេះសិន។ កាលបើនាងទាសីពោលយ៉ាងនេះ មហាបុរសក៏ចូលទៅកាន់សាលានេះ គួររមិលមើលរូបគំនូរក្នុងសាលានេះ ការដែលមើលរូបគំនូរនេះឯងជាវត្តរបស់សមណៈព្រាហ្មណ៍អម្បាលនោះ ហេតុនោះខ្លួនអ្នកត្រូវចូរមកដើរមើលរូបគំនូនេះសិន។ កាលបើនាងទាសីពោលយ៉ាងនេះ មហាបុរសក៏ចូលទៅកាន់សាលាទតរូបគំនូរនោះ ៗ រៀងទៅ ក៏ឃើញនូវ រូបភាពត្រង់ដែលព្រះអង្គចូលទៅកាន់ប្រាសាទជាដំបូងក៏ទ្រង់ព្រះសម្រួលម្ដង ហើយយាងទតដោយលំដាប់ទៅខាងមុខទៀត ឃើញគំនូរត្រង់ដែលនាងចីរប្បភាចាប់ពាក់កណ្ដាលខ្លួន នាងបទុមាចាប់ជើងក៏ទ្រង់ព្រះសម្រួលខ្លាំងជាងមុន ហើយយាងទតទៅខាងមុខទៀត ឃើញរូបត្រង់រឿងនោះ ៗ ចាប់ដើមអំពីព្រះអង្គចេញចាកនគរទៅដរាបដល់ព្រះអង្គចូលទៅក្នុងសាលាឃន្តារយក្ខ ព្រះអង្គមានព្រះហឫទ័យអន់គិតដល់ទុក្ខ យាងទតទៅខាងមុខទៀតក៏ឃើញគំនូរត្រង់ព្រះអង្គគង់ក្រោមដើមឈើទៀបឆ្នេរសមុទ្ទធំហើយចងទង់លើចុងឈើ ដល់មកត្រង់នេះទឹកព្រះនេត្រក៏ហៀរហូរចេញមក ទតទៅខាងមុខទៀតឃើញគំនូរត្រង់ព្រះអង្គលោតអំពីដងក្ដោងក្នុងកាលសំពៅលិចចុះក្នុងមហាសមុទ្ទ ហើយឃើញរូបទេវីរបស់ព្រះអង្គមានខ្សែដាច់ពាក់កណ្ដាលដោយចងភ្ជាប់គ្នាក្នុងកាលហែលទឹកសមុទ្ទ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងយ៉ាងខ្លាំង។
អថតាបរិចារិកាតំហសន្តញ្ចរោទន្តព្ចាទិស្វា
លំដាប់នោះស្រីបម្រើទាំងឡាយនោះកាលឃើញពោធិសត្តសើចផងយំផងដូច្នោះ ក៏ទៅកាន់សម្នាក់នាងទេវីជម្រាបថា បពិត្រនាងជាម្ចាស់ មានព្រាហ្មណ៍កំលោះម្នាក់ឃើញរូបគំនូរក្នុងសាលាបានធ្វើនូវកិរិយាយ៉ាងនេះផង ៗ។ ខណៈនោះនាងចីរប្បភានោះក៏បើកនូវបង្អួចមើលមកក៏ស្គាល់ជាមហាសត្ត នាងមឹនអាចនឹងទប់ខ្លួនបាន ក៏ទ្រង់ព្រះកន្សែងយាងចុះចាកប្រាសាទ មហាសត្តនៅក្នុងទីឯណា នាងទៅកាន់ទីនោះ លុះចូលទៅដល់ហើយក៏ក្រាបទៀបព្រះបាទពោធិសត្តពោលរៀបរាប់ផ្សេងៗជាបទគាថាថា ហឫទ័យនៃខ្ញុំដែលក្ដៅព្រមដោយភ្លើងគឺសេចក្ដីសោកក៏ត្រឡប់បានត្រជាក់ក្នុងថ្ងៃនេះ បពិត្រសម្មតិរាជ ខ្លួនខ្ញុំឃើញព្រះអង្គជាស្វាមី ក៏មានសេចក្ដីសោកប្រាសចេញ។ ចំណែកពោធិសត្តក៏ចរចា ដោយពាក្យសំណេះសំណាលទាំងឡាយដ៏ជាទីនាំមកនូវសេចក្ដីស្រឡាញ់មានប្រការផ្សេងៗជាមួយនឹងនាងចីរប្បភានោះ។ គ្រានោះមនុស្សដែលនៅក្នុងនគរក៏ផ្អើលជ្រួលជ្រើមទៅចោមរោមពោធិសត្ត និយាយគ្នាថាដូចបានឮថាព្រាហ្មណ៍នេះឈ្មោះសុតធនុ។ គ្រានោះព្រះបាទមហាបនារទរាជមានបន្ទូលនឹងពោធិសត្តថា ព្រះអង្គចូរទទួលគ្រប់គ្រងនៅរាជសម្បត្តិរបស់ខ្ញុំ ហើយក៏ប្រគល់រាជសម្បត្តិថ្វាយពោធិសត្ត ដោយប្រការដូច្នេះ។ ព្រះមហាសត្តទ្រង់ឃាត់ទៅព្រះបាទមហាបនារទរាជនោះដោយមិនប្រាថ្នារាជសម្បត្តិ ស្ដេចគង់នៅក្នុងនគរនោះពីរបីថ្ងៃ ទ្រង់លាព្រះបាទមហាបនារទរាជនិងប្រទានឱវាទដល់ជនទាំងពួងហើយឡើងគង់លើសេះដោយលីលាសមានប្រការដ៏ច្រើន ជាមួយនឹងនាងទេវីយាងទៅនគរពារាណសីដោយលំដាប់។ ព្រះមាតានៃមហាសត្តចាប់ដើមអំពីកាលបុត្រទៅ មានព្រះនេត្រពេញដោយអស្សុជលសព្វកាលវេលា គឺវេលាថ្ងៃយប់ទ្រង់ឈរនៅទៀបទ្វារប្រាសាទទ្រង់ទន្ទឹងមើលផ្លូវពោធិសត្តអស់កាលជានិច្ច។ ចំណែកពោធិសត្តកាលយាងមកដល់ក៏ទ្រង់ចុះចាកអាកាសចូលទៅថ្វាយបង្គំព្រះបាទមាតាជាមួយនឹងនាងទេវីហើយទ្រង់ព្រះកន្សែង។
អថសាតំឧបគយ្ហិត្វាសីសំចុម្ពិត្វា
លំដាប់នោះព្រះមាតាកៀកឱបព្រះរាជបុត្តថើបព្រះសិរមានព្រះសុវណ្ណីថា កូនណើយចាប់ដើមអំពីអ្នកចេញទៅ ខ្លួនមាតាកាលដើរក្ដី ឈរក្ដី អង្គុយក្ដីមាននយនេត្រពេញដោយទឹកភ្នែកកើតទុក្ខអស់កាលជានិច្ចដរាបនោះ ដល់វេលាអ្នកមកដល់ក្នុងកាលឥឡូវនេះមាតាមានសោករលត់អស់ មានទឹកភ្នែកប្រាសចេញ មានមុខថ្លាល្អមានពណ៌រស្មី កាលនាងថ្លែងរៀបរាប់នូវពាក្យច្រើនប្រការជាមួយនឹងពោធិសត្តនោះហើយ ក៏បញ្ជូនព្រះរាជបុត្តឱ្យទៅសម្រាកឯប្រាសាទ។
គ្រានោះអ្នកនគរ ក៏អញ្ជើញព្រះពោធិសត្តឱ្យគង់លើគំនរកែវជាមួយនាងទេវីអភិសេកជាថ្មីម្ដងទៀត បានប្រគំតូយ៌តន្រ្តីទាំងពួងមានស្គរ សម្ភោរ បណ្ឌវ សំខ ជាដើមមានសំឡេងគឹកកងរំពងទូទាំងព្រះនគរ។ លុះកាលមកខាងក្រោយអំពីវេលាអភិសេកនោះ ព្រះមហាសត្តទ្រង់នឹករឭកដល់នាងអញ្ជនវតីនឹងនាងករេណុវតី ទើបស្ដេចឡើងគង់លើមណិកក្ខអស្សតរ យាងទៅដោយលំដាប់ដរាបដល់ដែនឃន្តារយក្ខ ទ្រង់ស្ថិតនៅលើអាកាសអំពីខាងមុខប្រាសាទត្រាស់បង្គាប់ទៅឃន្តារយក្ខថាម្នាលមហាយក្ខ អ្នកចូរឱ្យនាងអញ្ជនវតីជាភរិយាយើងមកយើងថា បើអ្នកមិនឱ្យមកយើងទេ អធម្មដ៏ធំនឹងបង្កើតដល់អ្នកមិនលែងឡើយ។ យក្ខបានឮពាក្យពោធិសត្តនោះក៏ទៅកាន់សម្នាក់ប្អូនស្រីហើយសួរថា ស្ដេចឈ្មោះសុតធនុជាប្ដីនៃនាងពិតឬ នាងអញ្ជនវតីក៏ទូលថា សុតធនុរាជជាប្ដីនៃខ្ញុំពិតមែន អ្នកបង។ យក្ខក៏មានចិត្តជ្រះថ្លាក្នុងពោធិសត្ត ដើរទៅកាន់ទីជិតពោធិសត្ត ហើយទូលថា ម្នាលមហាបុរសដ៏ចម្រើនអ្នកចូលមកចុះ យើងនឹងឱ្យប្អូនស្រីយើងដល់អ្នកឥឡូវនេះ។ លំដាប់នោះមហាសត្តគិតថា យក្ខនេះមានចិត្តទន់ហើយ គួរអញឱ្យស្ថិតនៅក្នុងបញ្ចសីលក្នុងកាលឥឡូវនេះ បើយក្ខនោះស្ថិតនៅក្នុងឱវាទនៃអញរក្សាបញ្ចសីលហើយនឹងបានទៅកើតក្នុងស្ថានសួគ៌ទេវលោកក្នុងកាលជាឯក្រោយ ទ្រង់គិតហើយចុះចាកអាកាសចូលទៅកាន់ប្រាសាទនាងអញ្ជនវតីជាមួយនឹងឃន្ដារយក្ខនោះ។
តតោសោអត្តនោភវនេបរិសំសន្និបាតាបេត្វា
លំដាប់នោះឃន្តាយក្ខក៏ប្រជុំបរិសទ្យក្នុងភពនៃខ្លួន លុះបានចួបជុំហើយក៏ធ្វើគ្រឿងសក្ការៈដ៏ច្រើនដល់មហាសត្ត ហើយថ្វាយនូវប្អូនស្រីខ្លួនដល់មហាសត្តនោះ។ ព្រះមហាសត្តក៏ទទួលយកនាងអញ្ជនវតី ហើយឱ្យឱវាទយក្ខថា ម្នាលមហាយក្ខដ៏ចម្រើន ខ្លួនអ្នកក្នុងកាលមុនបានបង្កើតជាមនុស្ស ប្រព្រឹត្តនូវអំពើទុច្ចរិតដោយកាយខ្លះ ដោយវាចាខ្លះ ដោយចិត្តខ្លះ ព្រោះហេតុកម្មអាក្រក់នេះ បានជាអ្នកមកកើតក្នុងកំណើតយក្ខកាចសាហាវអាក្រក់ក្នុងកាលឥឡូវនេះ ចាប់ដើមអំពីថ្ងៃនេះទៅអ្នកចូរប្រព្រឹត្តសុចរិតបីប្រការ ចូររក្សានូវបញ្ចសីលក្នុងគ្រានេះ សីល ៥ នោះដូចម្ដេចខ្លះ គុណទាំងឡាយនេះបាននិងចេតនាដែលលះបង់នូវបាបធម៌គឺវៀរសម្លាប់សត្ត ១ វៀចាកកាន់យកនូវទ្រព្យអ្នកដ៏ទៃ ដែលគេមិនបានឱ្យដោយកាយនិងវាចា ១ វៀចាកប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមគុណទាំងឡាយ ១ វៀរចាកពោលនូវពាក្យកុហក ១ វៀរចាកហេតុនៃសេចក្ដីប្រមាទគឺផឹកនូវទឹកស្រវឹងគឺសុរា និងមេរ័យ ១ គុណធម៌ទាំង ៥ នេះឯងឈ្មោះថាបញ្ចសីល។
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន ដ្បិតថាបាណាតិបាតកម្មគឺបុគ្គលឯណាមួយបានសេព បានចម្រើន បានធ្វើឱ្យច្រើនយ៉ាងនេះហើយ បាណាតិបាតកម្មនៃបុគ្គលនោះរមែងបណ្តាលឱ្យមាន ឥន្រ្ទីយ៍ជាទុក្ខមានផលជាទុក្ខ មិនជាទីប្រាថ្នា មិនជាទីត្រេកអរ តែងឱ្យបុគ្គលធ្លាក់ទៅក្នុងអបាយភូមិទាំងឡាយ ថាបើបុគ្គលនោះច្យុតចាកអត្តភាពនោះទៅហើយ ត្រឡប់មកកាន់អត្តភាពជាមនុស្សនេះវិញ ក៏នឹងមានទុក្ខច្រើន មានពៀរច្រើន មានអាពាធច្រើន មានអាយុខ្លី។ ម្នាលយក្ខ បាណាតិបាតកម្មឯណានេះដែលបុគ្គលធ្វើហើយ បាណាតិបាតកម្មនោះប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីអាយុខ្លី។
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន បុគ្គលកាន់នូវទ្រព្យដែលគេមិនឱ្យ កាលច្យុតចាកអត្តភាពនោះទៅ បើមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទោះទៅកើតក្នុងទីណាៗ រមែងមានទុក្ខច្រើន មានផលជាទុក្ខច្រើន ជាមនុស្សកម្សត់ មានសម្បត្តិតិច មានបាយទឹកភោជនតិច មានអន្តរាយកើតដល់ទ្រព្យមកអំពីស្ដេចខ្លះ អំពីរចោរខ្លះ អំពីភ្លើងខ្លះ អំពីទឹកខ្លះ អំពីបិសាចខ្លះ អំពីសេចក្ដីត្រេកអរអាក្រក់ខ្លះ។ ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន អទិន្នាទានឯណានេះដែលបុគ្គលធ្វើហើយ អទិន្នាទាននោះប្រព្រឹត្តទៅ ដើម្បីសេចក្ដីទាល់ក្រលំបាក។
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន ករិយាប្រព្រឹត្តខុះក្នុងកាមគុណទាំងឡាយគឺបុគ្គលឯណាមួយសេពហើយ ចម្រើនហើយ ធ្វើឱ្យច្រើនហើយមិច្ឆាចារនោះរមែងបណ្ដាលឱ្យមានឥន្រ្ទីយ៍ជាទុក្ខ មានផលជាទុក្ខ មិនជាទីប្រាថ្នា មិនជាទីត្រេកអរ ប្រព្រឹត្តទៅក្នុងអបាយ គប្បីមានដល់បុគ្គលនោះ។ ម្នាលយក្ខ ថាបើបុគ្គលនោះច្យុតចាកអត្តភាពនោះហើយមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញទោះទៅកើតក្នុងទីឯណាៗជាខាងក្រោយ រមែងមានពណ៌កាយអាក្រក់ រូបអាក្រក់លាមកមិនគួរដល់ការមើល មិនគួរដល់ការឃើញ រមែងដល់នូវសភាពជាមនុស្សខ្ទើយនិងបណ្ឌកជាដើម។ ម្នាលយក្ខ កាមេសុមិច្ឆាចារឯណានេះដែលបុគ្គលធ្វើហើយ មិច្ឆាចារនោះរមែងប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីរូបអាក្រក់។
ម្នាលយក្ខ កិរិយាពោលនូវពាក្យកុហក ដែលបុគ្គលឯណាមួយសេពហើយ ចម្រើនហើយ ធ្វើឱ្យច្រើនហើយយ៉ាងនេះ មុសាវាទនោះរមែងបណ្ដាលឱ្យមានឥន្រ្ទីយ៍ជាទុក្ខ មានផលជាទុក្ខមិនជាទីប្រាថ្នា មិនជាទីត្រេកអរ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីអបាយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីនរក គប្បីមានដល់បុគ្គលនោះដោយពិត។ ម្នាលយក្ខ ថាបើបុគ្គលនោះច្យុតចាកអត្តភាពនោះទៅ ហើយមកកាន់មនុស្សជាតិវិញនេះវិញ កើតក្នុងទីណាៗជាខាងក្រោយ កាលនិយាយពាក្យអ្វីទៅ គេរមែងមិនជឿ អ្នកដទៃត្រឡប់ពោលថាប្រយោជន៍អ្វីដោយពាក្យអ្នកនេះ អ្នកនេះឯងពោលកុហកទេ។ ម្នាលយក្ខ មុសាវាទឯណានេះដែលបុគ្គលធ្វើហើយ មុសាវាទនោះឯងប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីទោសមានមាត់ស្ទុយជាដើម។
ម្នាលយក្ខ ហេតុនៃសេចក្ដីប្រមាទគឺផឹកនូវទឹកស្រវឹងគឺសុរានិងមេរ័យ ដែលបុគ្គលឯណាមួយសេពហើយ ចម្រើនហើយ ធ្វើឱ្យច្រើនហើយ សុរាមេរ័យនោះរមែងបណ្ដាលឱ្យមានឥន្រ្ទីយ៍ជាទុក្ខច្រើន មានផលជាទុក្ខច្រើន មិនជាទីប្រាថ្នា មិនជាទីត្រេកអរ មិនជាទីគាប់ចិត្ត ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីអបាយ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីនរក គប្បីមានដល់បុគ្គលនោះដោយពិត។ ម្នាលយក្ខ ថាបើបុគ្គលនោះច្យុតចាកអត្តភាពនោះទៅហើយមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទោះទៅកើតក្នុងទីណាៗ ជាខាងក្រោយ ជាមនុស្សមានបញ្ញាអាក្រក់ កើតជាមនុស្សឆ្កួត ដល់នូវសភាពជាមនុស្សគរជាដើមក្នុងមនុស្សលោកនេះ មានវាចាមិនបរិបូណ៌ មានសតិភ្លេចភ្លាំង។ សុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋាន ឯណានេះដែលបុគ្គលសេពហើយ ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើនសុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋាននោះ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីទោសមានបញ្ញាខ្លៅជាដើមដោយប្រការដូច្នេះ។ ម្នាលយក្ខ បញ្ចវេរាទាំងឡាយ ៥ នេះមានផលមិនជាទីប្រាថ្នា មានផលជាទុក្ខមែនពិត ដោយចំណែកមួយ។
ផលសីល ៥ ដូចម្ដេច អានិសង្ឃសីល ៥ ដូចម្ដេច។ ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន បុរសបុគ្គលចំពូកខ្លះក្នុងលោកនេះ មានសទ្ធាមានចិត្តអាណិត មានចិត្តជាប្រយោជន៍អនុគ្រោះដល់សត្វលះបង់នូវបាណាតិបាត វៀរចាកបាណាតិបាត មានអាជ្ញាដាក់បង់ហើយ មានគ្រឿងសាស្រ្ដាដាក់បង់ហើយមិនបៀតបៀនសត្វទាំងពួង។ បុរសបុគ្គលនោះជាអ្នកមានសីលបរិបូណ៌មានសីលបានបំពេញហើយ លុះទម្លាយកាយស្លាប់ទៅខាងមុខ ក៏ទៅបង្កើតក្នុងសួគ៌ទេវលោកជាសុគតិភព ថាបើមិនទៅកើតក្នុងទេវលោកនោះទេ ម្នាលយក្ខ បុគ្គលនោះកាលច្យុតចាកអត្តភាពនោះទៅ ត្រឡប់មកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទោះកើតក្នុងទីឯណាៗ ជាខាងក្រោយ រមែងមានអាយុវែង មិនមានសត្រូវ មិនមានពៀរ មានមិត្តច្រើន មានសម្លាញ់ច្រើន ជាទីស្រឡាញ់នៃទេវតានិងមនុស្សទាំងឡាយ ម្នាលយក្ខ ចេតនាដែលវៀរចាកបាណាតិបាតនោះ មានផលប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសួគ៌ផង ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីគុណមានអាយុវែងជាដើមផង ដោយប្រការដូច្នេះ។
ឥធេកច្ចោខោភោយក្ខសទ្ធោបុរិសបុគ្គលោ
ម្នាលយក្ខ បុរសបុគ្គលចំពូកខ្លះក្នុងលោកនេះមានសទ្ធាមិនបានកាន់យកនូវទ្រព្យដែលបុគ្គលមិនបានឱ្យដោយចំណែកចិត្តលួច។ បុគ្គលនោះបំពេញសីលសមាទាននូវសីលប្រកបដោយសម្បត្តិគឺសីលយ៉ាងនេះ បុគ្គលនោះទម្លាយកាយស្លាប់ទៅខាងមុខ គប្បីទៅកើតក្នុងស្ថានទេវលោកជាសុគតិភព ថាបើមិនទៅកើតក្នុងទេវលោកសោត ច្យុតចាកអត្តភាពនោះមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទៅកើតក្នុងទីឯណាៗ ជាខាងក្រោយរមែងកើតក្នុងត្រកូលស្ដុកស្ដម្ភ ជាអ្នកស្ដុកស្ដម្ភមានទ្រព្យច្រើន មានសម្បត្តិច្រើន ការខ្ចាត់ខ្ចាយវិនាសទ្រព្យទាំងឡាយនៃបុគ្គលនោះរមែងមិនមាន មកអំពីហេតុគឺស្ដេចឬចោរ ភ្លើង ទឹក បុគ្គលមិនជាទីស្រឡាញ់ញាតិឯណានីមួយម្នាលយក្ខ ចេតនាដែរវៀរចាកអទិន្នាទានឯណានេះ ចេតនានោះប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសួគ៌ផង ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីប្រយោជន៍មានសម្បត្តិច្រើនជាដើមផង ដោយប្រការដូច្នេះ។
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន បុរសបុគ្គលចំពូកខ្លះក្នុងលោកនេះមានសទ្ធាដល់ព្រមហើយដោយសេចក្ដីខ្មាសបាបក្ដៅក្រហាយនឹងបាប ឃើញនូវទោសក្នុងកាមទាំងឡាយ លះបង់នូវកិរិយាប្រព្រឹត្តខុសក្នុងកាមគុណ វៀរចាកកាមេសុមិច្ឆាចារ បុគ្គលនោះលុះទម្លាយកាយស្លាប់ទៅខាងមុខ គប្បីទៅកើតក្នុងថានសួគ៌សុគតិភព ថាបើមិនទៅកើតក្នុងថានសួគ៌នោះទេ ច្យុតចាកអត្តភាពនោះមកកាន់មនុស្សជាតិវិញ ទោះទៅកើតក្នុងទីឯណាៗជាខាងក្រោយ រមែងមានរូបល្អគួរដល់ការឃើញនាំមកនូវសេចក្ដីជ្រះថ្លា ប្រកបដោយពណ៌កាយដ៏ឧត្តម ជាទីស្រឡាញ់នៃជនទាំងពួងមានឥន្រ្ទីយ៍ពេញបរិបូណ៌ ម្នាលយក្ខ ចេតនាវៀរចាកកាមេសុមិច្ឆាចារឯណានេះ ចេតនានោះប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសួគ៌ ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីគុណមានរូបល្អជាដើមដោយប្រការដូច្នេះ។
ឥធេកច្ចោខោភោយក្ខសទ្ធោបុរិសបុគ្គលោ
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន បុរសបុគ្គលចំពូកខ្លះក្នុងលោកនេះមានសទ្ធា លះបង់នៅមុសាវាទ វៀរចាកមុសាវាទពោលតែពាក្យពិត មិនបានពោលពាក្យប្រាសចាកសេចក្ដីពិត មិនឱ្យសេចក្ដីប្រាថ្នារបស់ជនដទៃកម្រើក មានវាចាគួរជឿ បុគ្គលនោះបំពេញសីលសមាទាននូវសីលយ៉ាងនេះ លុះទម្លាយកាយស្លាប់ទៅខាងមុខគប្បីកើតក្នុងថានសួគ៌នោះទេ ច្យុតចាកអត្តភាពនោះមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទោះទៅកើតក្នុងទីឯណាៗជាខាងក្រោយ ក្លិនផ្កាឧប្បលររមែងផ្សាយចេញអំពីមាត់នៃបុគ្គលនោះៗ មានសេចក្ដីប្រាថ្នាសម្រេចក្នុងគន្ធជាតិ មានអណ្ដាតបរិបូណ៌ មានអញ្ចាញធ្មេញស្និទ្ធ មានសម្ដីផ្អែមល្ហែម ពោលតែពាក្យដែលគួរនិងពាក្យដែលប្រាសចាកទោស មានពាក្យគួរជនដទៃជឿបាន កាលបើជនដទៃសួរថា ពាក្យនេះជាពាក្យអ្នកឯណា ជនដែលបានស្ដាប់តមកនឹងតបទៅថា ពាក្យនេះជាពាក្យនៃបុគ្គលឈ្មោះនេះ ពាក្យនេះបុគ្គលនោះពោល អ្នកសួរនោះនឹងសរសើរថា ពាក្យឯណាជាពាក្យអ្នកនោះពាក្យនោះជាពាក្យពិតមែន ម្នាលយក្ខ ចេតនាដែលវៀរចាកមុសាវាទឯណានេះ ចេតនានោះប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសួគ៌ផង ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីគុណមានមាត់ក្រអូបជាដើមផង ដោយប្រការដូច្នេះ។
ឥធេកច្ចោខោបនភោយក្ខសទ្ធោបុរិសបុគ្គលោ
ម្នាលយក្ខដ៏ចម្រើន មួយទៀត បុគ្គលចំពូកខ្លះក្នុងលោកនេះ មានសទ្ធា លះបង់នូវហេតុនៃសេចក្ដីប្រមាទគឺផឹកនូវទឹកស្រវឹងគឺសុរានិងមេរ័យ វៀរចាកសុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋាន មានសតិដឹងព្រមក្នុងកាលទាំងពួង មិនបានប្រមាទ ប្រព្រឹត្តក្នុងធម៌ទាំងពួង បុគ្គលនោះរមែងទៅកាន់សម្នាក់ សមណៈនិងព្រាហ្មណ៍ដ៏ជាបណ្ឌិតប្រកបដោយធម៌អស់កាលដ៏គួរ កាលចូលទៅអង្គុយជិតហើយសួរថា បពិត្រលោកដ៏ចម្រើន ធម៌ដូចម្ដេចមានទោស ធម៌ដូចម្ដេចមិនមានទោស ធម៌ដូចម្ដេចបុគ្គលគួរសេព ធម៌ដូចម្ដេចបុគ្គលបុគ្គលមិនគួរសេព ដោយប្រការដូច្នេះ។ បុគ្គលនោះបំពេញនូវសីលសមាទាននូវសីលយ៉ាងនេះ កាលទម្លាយកាយស្លាប់ទៅខាងមុខ គប្បីកើតក្នុងថានសួគ៌ជាសុគតិភព ថាបើមិនទៅកើតក្នុងថានសួគ៌នោះទេ ច្យុតចាកអត្តភាពនោះមកកាន់មនុស្សជាតិនេះវិញ ទោះទៅកើតក្នុងទីឯណាៗជាខាងក្រោយបុគ្គលនោះរមែងមានបុណ្យ បរិបូណ៌ដោយបញ្ញា ដល់ព្រមដោយបញ្ញាដ៏ប្រកបដោយអង្គ ៨ ប្រការ មានវាចាស្រួលបួលផង ពោលនូវពាក្យគួរនិងពាក្យដែលប្រាសចាកទោសផង។ ម្នាលយក្ខ ចេតនានោះប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីសួគ៌ផង ប្រព្រឹត្តទៅដើម្បីគុណមានបញ្ញាជាដើមផងដោយប្រការដូច្នេះ ម្នាលមហាយក្ខ គុណដូចសម្ដែងមកខាងដើមនេះ ជាអានិសង្សនៃសីលទាំង ៥ ប្រការ។
ឯវំមហាសត្តោតស្សសីលានិសំសំកថេត្វា
ព្រះមហាសត្តសម្ដែងនូវអានិសង្ឃសីលដល់ឃន្តារយក្ខនោះដោយប្រការដូច្នេះ ហើយទ្រង់សរសើរនូវគុណនៃសីលនោះទៀតពោលជាបទគាថាថា សីលំអាភរណំសេដ្ឋំ សីលជាគ្រឿងប្រដាប់ប្រសើរវិសេស សីលជាស្បៀងដ៏ឧត្ដម សីលជាទឹកស្រោចឱ្យត្រជាក់សប្បាយ សីលជាគោចរគឺជាអារម្មណ៍នៃព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ។ ចំណែកឃន្តារយក្ខបានស្ដាប់ធម្មកថាមហាសត្តហើយមានចិត្តជ្រះថ្លាក្រៃលែងប្រមាណ ក៏សរសើរមហាសត្តថា ដូចយើងសរសើរ សុតធនុរាជកុមារឯណាចេះសម្ដែងធម៌ទេសនាដល់យើងជាសត្វវង្វេង កិរិយាបានស្ដាប់ធម៌ទេសនានោះជាលាភដ៏ប្រពៃរបស់យើងពិត យើងបានដោយល្អពិត បុគ្គលដែលធ្លាប់ស្គាល់ផ្លូវប្រាប់នូវផ្លូវដល់បុគ្គលវង្វេងផ្លូវមានឧបមាដូចម្ដេច ធម៌ទេសនាដែលសុតធនុរាជកុមារសម្ដែងដល់យើងដោយបរិយាយដ៏ច្រើនមានឧបមេយ្យដូច្នោះ។ ព្រះមហាសត្តទ្រង់ទូន្មានឃន្តារយក្ខឱ្យស្ថិតនៅក្នុង បញ្ចសីលមិនឱ្យកាចតទៅទៀត បីដូចជាគោឧសភមានស្នែងបាក់ ឬមួយបីដូចជាពស់មានចង្កូមគឺបុគ្គលដកហើយដូច្នោះ។ ស្រេចហើយព្រះអង្គក៏នាំនាងអញ្ជនវតី នាងករេណុវតី ត្រឡប់មកនគរពារាណសីវិញ ហើយទ្រង់តម្កល់ទុកនូវនាងទាំងពីរក្នុងទីជាធំដោយឥស្សរ ដោយចំណាយនូវកហាបនៈ ៥ សែន។ ចាប់ដើមអំពីកាលនោះមកព្រះបាទសុតធនុរាជទ្រង់សោយនូវសម្បត្តិជាសុខ សោយរាជប្រកបដោយធម៌ដ៏ស្មើ ដរាបលុះអស់ព្រះជន្មាយុក៏ទៅបង្កើតក្នុងទេវលោក។
សត្ថាឥមំធម្មទេសនំអាហវិត្វា ជាតកំសមោធានេសិ
ព្រះសាស្ដាទ្រង់នាំមកនូវព្រះធម្មទេសនានេះហើយទើបប្រជុំនូវជាតកថា « ម្នាលភិក្ខុទាំងឡាយស្ដេចព្រះនាមព្រហ្មទត្តក្នុងកាលនោះ ចេរវិលត្រឡប់ជាតិមក បានជាសុទ្ធោធនព្រះពុទ្ធបិតាក្នុងកាលឥឡូវនេះ នាងទេវីព្រះនាមកេសិនីក្នុងកាលនោះបានជានាងមហាមាយាទេវី ជាព្រះពុទ្ធមាតាក្នុងកាលឥឡូវនេះ ព្រះបាទសេតរាជក្នុងកាលនោះ បានជាព្រះមោគ្គល្លានថេរក្នុងកាលឥឡូវនេះ ព្រះបាទមហាបនារទរាជក្នុងកាលនោះ បានជាសារិបុត្តថេរក្នុងកាលឥឡូវនេះ នាងបទុមគព្ភាទេវីក្នុងកាលនោះ បានជានាងយសោធរាពិម្ពាក្នុងកាលឥឡូវនេះ នាងទាសីគមឈ្មោះបទុមាក្នុងកាលនោះបានជានាងឧប្បល្លវណ្ណាភិក្ខុនីក្នុងកាលឥឡូវនេះ មណិកក្ខអស្សតរក្នុងកាលនោះ បានជាកណ្ឋកអាជានេយ្យក្នុងកាលឥឡូវនេះ នាងអញ្ជនវតីយក្ខិនីក្នុងកាលនោះ បានជានាងចន្ទថេរីភិក្ខុនីក្នុងកាលឥឡូវនេះ នាងករេណុវតីក្នុងកាលនោះ បានជានាងសុន្ធរីភិក្ខុនីក្នុងកាលឥឡូវនេះ ឃន្តារយក្ខក្នុងកាលនោះ បានជាកាលាវិរិយគឺមារាធិរាជក្នុងកាលឥឡូវនេះ ព្រះបាទសុតធនុរាជក្នុងកាលនោះ ចេរវិលត្រឡប់ជាតិមក បានជាព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធជាទីពឹងនៃសត្តលោកក្នុងកាលឥឡូវនេះ។ អ្នកទាំងឡាយចូរចាំទុកនូវជាតកដោយន័យ ដែលតថាគតពោលហើយយ៉ាងនេះ។
សុតធនុជាតក និដ្ឋិតំ
សម្ដែងរឿងសុតធនុជាតក ក្នុងបាលីគម្ពីរបញ្ញាសជាតក
ចប់សេចក្ដីតែបុណ្ណេះឯង
ប្រភព ៖ ទស្សនាវដ្ដីកម្ពុជសុរិយា អត្ថបទក្បាលទី២ ខ្សែទី៧-៨-៩-១០-១១-១២ ឆ្នាំទី៤ ព.ស. ២៤៧៣ គ.ស.១៩៣២
